Trzęsak listkowaty

Trzęsak listkowaty
Tremella foliacea
Pers.
Owocniki trzęsaka listkowatego
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby podstawkowe
Klasa	Tremellomycetes
Rząd	trzęsakowce
Rodzina	trzęsakowate
Rodzaj	trzęsak
Gatunek	trzęsak listkowaty
Synonimy

Trzęsak listkowaty (Tremella foliacea Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny Tremellaceae, rzędu Tremellales.

Owocnik

Trzęsak listkowaty tworzy owocniki kuliste, średnicy 3–15 cm, ciemnobrązowe lub czarno-fioletowe. U młodych okazów jest mózgowato pofałdowany, potem staje się płatowaty. Tworzy nieregularne, pozrastane płaty i fałdy o zaokrąglonych brzegach. Miąższ w stanie wilgotnym jest galaretowaty i sprężysty, podczas suchej pogody twardy, chrząstkowaty i niemal czarny.

Rozmieszczenie i ekologia

Owocniki wyrastają na martwym drewnie drzew liściastych, najczęściej na bukach, brzozach, olchach, dębach, grabach, zarówno w lasach, jak i w parkach, zaroślach i ogrodach. Grzyb saprotroficzny, zazwyczaj rośnie razem z innymi grzybami rozkładającymi drewno. Owocniki pojawiają się przez cały rok, najczęściej jednak jesienią i podczas łagodnej zimy.

Gatunek jest szeroko rozprzestrzeniony. Występuje w Ameryce Południowej i Północnej, w Azji, Europie, Afryce i Nowej Zelandii. W Polsce trzęsak listkowaty jest gatunkiem rzadkim. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski" (status I).

Na Warmii i Mazurach został odnotowany w Leśnym Arboretum Warmii i Mazur w Kudypach oraz w rezerwacie Mszar.

Wartość użytkowa

W Europie uważa się trzęsaka listkowego przeważnie za grzyba niejadalnego. Nie jest trujący, jednak jest bez smaku. Jada się go w Chinach.

Ciekawostki

Trzęsak listkowaty może czasem zmienić tryb życia z saprotroficznego na pasożytniczy i pasożytować na grzybni skórników rosnących na tym samym drewnie.

Badania naukowe wykazały właściwości lecznicze trzęsaka listkowatego. Z grzybni tego gatunku uzyskano polisacharydy, które w dawce 300 mg/kg wagi ciała po dootrzewnowym wstrzyknięciu myszom hamowały wzrost złośliwego nowotworu – mięsaka.

Gatunki podobne do trzęsaka listkowatego:

• uszak bzowy (Auricularia auricula-judae)

Kształtem przypomina ucho i rośnie na różnych drzewach liściastych, najczęściej na bzach.

• uszak skórnikowaty (Auricularia mesenterica)

Również rośnie na drewnie liściastym, ale ma owocniki na górnej stronie wielobarwnie strefowane, na dolnej żyłkowane.

• kisielnica karmelowata (Exidia saccharina)

Występuje tylko na drzewach iglastych.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, trzęsak listkowaty [20.04.2014]
indexfungorum.org [20.04.2014]

Bibliografia

Lubowiecki Jerzy, Grzyby wielkoowocnikowe Arboretum Kudypy, praca magisterska, Katedra Mykologii UWM w Olsztynie, Olsztyn 2004.
Radoch P., Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu "Mszar", praca magisterska, Zakład Mikologii UWM w Olsztynie, Olsztyn 2002.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.