Pawłocin

Pawłocin
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Biała Piska
Liczba ludności (2010)	100
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-230
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pawłocin
Położenie na mapie Polski Pawłocin
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pawłocin (niem. Pawlozinnen, od 1938 r. Paulshagen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 100 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zygmunt Piasecki.

Położenie

Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Pawłocin leży w odległości 7 km na wschód od Białej Piskiej, przez wieś przebiega droga do Prostek. W pobliżu płynie strumyk Pawłocina – górny bieg strumienia Konopki; znajduje się tu również kilka wzniesień: góra Dąbrowa (157 m n.p.m.), Walewska Góra (199 m n.p.m.) oraz Żal lub Góra Pawłocińska (168 m n.p.m.), wszystkie w odległości nie większej niż 2 km od wsi.

Dzieje miejscowości

Wieś istniała prawdopodobnie już w pierwszej połowie XV wieku (przed 1424 rokiem). Dalsze losy wsi związane są z osobą niejakiego Bartosza. W 1435 roku otrzymał on przywilej na 64 łany, z których większość położona była nad strumykiem Konopka. Na owych 64 łanach powstały cztery dobra: Pawłocin, Płachty, Rolki i Konopki. Później dobra te trafiły w ręce Pawłoczyńskich. Mikołaj Pawłoczyński utracił je w konsekwencji swego poparcia dla Zygmunta Starego podczas kampanii 1520 roku. Król Polski wstawiał się potem u księcia Albrechta za Pawłoczyńskim, ale prawdopodobnie bez skutku. Pawłocin odkupili Paweł Ozor i jego brat Stanisław. Tenże Paweł w 1529 roku sprzedał połowę swego majątku w Pawłocinie i Kruszewie niejakiemu Mikołajowi, jego trzem braciom i ich matce.

Szkoła w Pawłocinie powstała w 1856 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 47 dzieci, pracował jeden nauczyciel.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 218 osób

• 1939 r. – 204 osoby

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, wpisany do gminnego rejestru zabytków
• w lesie koło wsi znajdowała się mogiła żołnierza rosyjskiego poległego w tej okolicy podczas działań wojennych 1915 roku; nie zachowała się

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, ss. 49–69.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [15.08.2013]
Strona Urzędu Gminy Biała Piska [15.08.2013]