Chata podcieniowa

Chata podcieniowa - (niem. Laubenhaus) Model drewnianej chaty warmińskiej lub chaty mazurskiej o poddaszu wysuniętym poza ścianę szczytową chałupy opartym na zdobionych słupach.

Chata podcieniowa z I poł. XIX w. z Burdajn na Żuławach Wiślanych w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,
źródło:wikimedia.org, dostęp 7. grudnia 2013

Opis

Ten typ budownictwa zaczął pojawiać się na Warmii i Mazurach na przełomie XVIII i XIX wieku głównie w domach szerokofrontowych-symetrycznych (trójdzielnych). Na Warmii występowały 4 rodzaje podcieni, na Mazurach 3 rodzaje.

• podcienie szczytowe - płytkie, maksymalnie do 80 cm. głębokości. Wysunięcie ściany szczytowej poddasza najczęściej umieszczano z jednej strony budynku, rzadko z obu stron. Podcienie ozdabiano najczęściej dwudzielnym deskowaniem w jodełkę, szczytowym pazdurem oraz rzeźbionymi filarami. Poza funkcją estetyczną, podcienie chroniło belki ściany dolnej przed nadmiarem wilgoci i szybkim gniciem, ale nie chroniło wejścia do chaty.
• podcienie narożne - usytuowane od podwórza. Jeden z rogów poddasza zamiast na dolnych ścianach chałupy, wsparty był na 2 do 4 słupach. Podcienie to nie było tak ozdobne jak szczytowe, ale zabezpieczało wejście przed deszczem i śniegiem.
• podcienie wypustowe - nad wejściem od strony podwórza.

Zwłaszcza na terenie Żuław Wiślanych oraz Oberlandu  pełniły nie tylko , lecz również praktyczną, jako spichlerz. Bardziej wysunięte podcienie umożliwiały wjazd wozu pod drzwi i rozładunek np. siana przez klapę dolną poddasza, wprost do spichlerza.   

Bibliografia

Red. Mierzwa Waldemar, Mazury słownik stronniczy, ilustrowany, Dąbrówno, Warszawa 2008, s. 24-25.

Linki zewnętrzne

• http://www.muzeumolsztynek.com.pl/