Gawliki Małe

Gawliki Małe
Gawliki Wielkie fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Wydminy
Liczba ludności (2010)	481
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-510
Tablice rejestracyjne	NGI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gawliki Małe
Położenie na mapie Polski Gawliki Małe
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gawliki Małe (niem. Gablick Klein) – wieś sołecka w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 481 mieszkańców. Obecnym sołtysem wsi jest Adam Szpak.

Położenie

Gawliki Małe położone są malowniczo wśród lasów i jezior. Przez wieś płynie rzeka Gawlik, mająca swój początek w jeziorze o tej samej nazwie. Nieopodal miejscowości znajdują się trzy jeziora: Białe, Czarne, Gębałka. Od Giżycka Gawliki Małe dzieli odległość 25 km, natomiast od Wydmin 5 km w kierunku Starych Juch.

Dzieje miejscowości

Majątek ziemski, od którego nazwę wzięły Gawliki Małe, powstał w 1539 roku z ziem, będących własnością Macieja, Andrzeja i Szymona Drygalskich oraz od folwarku Gębałek. Obejmował on swym zasięgiem 27,5 włók. Majątek posiadał młyn, cegielnię, a także możliwość prowadzenia wyszynku. Jak podają zapisy z przełomu XIX/XX wieku, Gawliki Małe liczyły 758 ha ziemi.

Dobra ziemskie, z racji bankructwa właścicieli, przejął w posiadanie Bank Kredytowy. W 1913 roku wybudowano w Gawlikach Małych gorzelnię. Pod koniec lat 20. XX wieku na szeroką skalę zaczęła się rozwijać w miejscowości hodowla trzody, bydła, koni, a nawet owiec. W omawianym okresie można wspomnieć także o działającej mleczarni oraz suszarni ziemniaków.

W latach 1950–1989 we wsi znajdowały się: punkt biblioteczny, świetlica, klub, sala kinowa mieszcząca 70 osób, remiza strażacka, zakład stolarski.

W 2002 roku mieszkańcy Gawlików Małych ufundowali krzyż, który obecnie znajduje się przy moście, nieopodal wjazdu do wsi od strony Wydmin. Krzyż jest wykonany z metalu, zaś jego podstawa w kształcie skrzydeł z kamienia.

24 lutego 2003 r. Rada Gminy Wydminy wspólnie z Wójtem Tomaszem Pieluchowskim ustanowiła sołectwo Gawliki Małe. Na pierwszego sołtysa wybrano Adama Szpaka.

W sierpniu 2003 r. została wybudowana droga łącząca Gawliki Małe z miejscowością Gębałki o długości 1500 m. Przedłużono również linię autobusu szkolnego w kierunku Gębałek. W sierpniu mieszkańcy Gawlików Małych po uzyskaniu zgody oraz funduszy z Urzędu Gminy wybudowali przystanek autobusowy. 30 listopada 2004 roku został otworzony punkt biblioteczny w mieszkaniu sołtysa. Książki zostały podarowane przez mieszkańców, a ponadto przez biblioteki w Giżycku i Wydminach.

4 czerwca 2005 roku otworzony został park wiejski, wraz z pomnikiem, na którym widnieje pamiętny rok założenia wsi Gawliki Małe. Ponadto w czerwcu 2005 roku wieś została laureatem IV Edycji Gminnego Konkursu ”Na najpiękniejszą wieś”. 28 sierpnia 2005 r. w sołectwie Gawliki Małe odrestaurowano i zmodernizowano oświetlenie uliczne na odcinku 800 m, którego koszty pokryła gmina Wydminy. 10 września 2005 r. wieś została wyróżniona w konkursie "Czysta i piękna zagroda" – estetyczna wieś.Œ Gawliki Małe zajęły VII miejsce w województwie warmińsko–mazurskim.

Kultura

11 czerwca 2006 r. na VI powiatowym przeglądzie "Kultura To My" miejscowość została wyróżniona nagrodą "Animatorzy Kultury".

Ludzie związani z miejscowością

Rodzina Drygalskich, która w 1539 roku stała się nabywcą majątku ziemskiego.

Zabytki

Wśród zabytków znajdujących się na obszarze wsi Gawliki Małe można wyróżnić dwór oraz stodołę i stajnie z przełomu XIX i XX wieku. Jest to budowla powstała na planie prostokąta, dwukondygnacyjna, przykryta wysokim dachem czterospadowym. Od frontu na osi budowli usytuowany jest duży taras wsparty na czterech kolumnach. Od strony parku także na osi widnieje wieloboczny ryzalit poprzedzony tarasem. Dwór jest otoczony rozciągającym się na 5 ha parkiem z zabytkowym starodrzewem. Jest on pozostałością po majątku powstałym w XVII wieku. W bardo dobrym stanie zachowała się dwupoziomowa stodoła (na górny poziom wjeżdża się po specjalnie wysypanej wyżej drodze). Zabytkowa stajnia prawdopodobnie pochodzi z połowy XIX wieku.

Zachował się również most drewniany na rzece Gawlik, pochodzący z początku XX wieku.

Bibliografia

1. Gabliki w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, red. F. Sulimierski, Warszawa 1881.
2. Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
3. Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [07.07.2014]
5. Strona Gminy Wydminy [07.07.2014]