Wysoka

Wysoka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Działdowo
Liczba ludności (2010)	371
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wysoka
Położenie na mapie Polski Wysoka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wysoka (niem. Hohendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 371 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Ewa Walewacz.

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, nad strumieniem Wysoka, 5 km na zachód od Działdowa; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 544.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. Założona została w 1372 roku na 60 łanach i jako jedna z nielicznych na Działdowszczyźnie została zasiedlona osadnikami niemieckimi. 10 lipca 1410 roku pod Wysoką rozbiła obóz armia króla Władysława Jagiełły, która zatrzymała się tu na trzy dni przed wyruszeniem pod Grunwald. W połowie XV wieku dobra w Wysokiej znalazły się w rękach Mikołaja Wildenau z Kozłowa, a następnie właścicielem został Jan Głuchowski, który nadał sześć łanów na prawie chełmińskim sołtysowi Wawrzyńcowi. W połowie XVI wieku we wsi mieszkała już tylko ludność polska. W 1641 roku właścicielem Wysokiej był Zygmunt Kostka, a później inni przedstawiciele polskiej szlachty: Stanisław Małachowski, Jerzy Rębiewski, Kierscy, Piątkowski, Rywoccy, Węclewscy, Lenart Sątopski. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Działdowie. Szkoła w Zakrzewie powstała w pierwszej połowie XVIII wieku.

W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. W połowie lat 50. Wysoka krótko była siedzibą gromady.

Liczba mieszkańców

1857 - 391 osób

1931 - 517 osób

Edukacja

• Szkoła Podstawowa w Wysokiej

Turystyka

Wieś znajduje się na jednym ze szlaków grunwaldzkich: Lidzbark - Gródki - Wysoka - Działdowo - Uzdowo - Grunwald

Zabytki

• Budynek szkoły z 1890 roku, murowany z czerwonej cegły.
• Budynek mieszkalny i budynek gospodarczy z pierwszej ćwierci XX wieku, murowane z czerwonej cegły.
• Cmentarz ewangelicki, w rejestrze figuruje jako teren zielony, brak śladów po nagrobkach; własność parafii ewangelickiej.

Bibliografia

1. Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
5. Gminna ewidencja zabytków w: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo [data dostępu: 12.11.2013]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
7. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]