Złotowo

Złotowo
Kościół parafialny w Złotowie, fot. Radosław Nojman Źródło: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/zlotowo,dostęp 21 września 2013
Rodzaj miejscowości	Wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	Warmińsko-Mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Lubawa
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-228
Tablice rejestracyjne	NIL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Złotowo
Położenie na mapie Polski Złotowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Złotowo (niem. Zlottowo) – wieś sołecka znajdująca się w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim. Należy do gminy Lubawa. W latach 1975-1998 przynależała do województwa olsztyńskiego. Obecnie sołtysem wsi jest Jan Licznerski.

Charakterystyka fizjograficzna

Metodą odkrywkową od wieków były eksploatowane wapień łąkowy, jeziorny, kreda łąkowa i jeziorna oraz margiel łąkowy. Głównie były one wykorzystywane jako nawozy do użyźniania zakwaszonych łąk lub suchych piaszczystych gruntów. W rejonie Złotowa można spotkać na powierzchni plejstoceńskie złoża kredy jeziornej. Ponadto na obszarze gminy Lubawa ochroną rezerwatową został objęty głaz, tak zwany granitognejs szaroróżowy (wymiary: 10,5 m – obwód i 1,5 m – wysokość), który leży na gruncie Zdzisława Zakrzewskiego ze Złotowa.

Dzieje miejscowości

Wieś Złotowo została lokowana przez biskupa Ottona na prawie chełmińskim. Była wsią czynszową. Jej obszar wynosił 80 łanów. Pierwsza wzmianka na temat plebana złotowskiego pochodzi z 1367 roku. Parafię Złotowo utworzono w 1910 roku. W 1570 roku w miejscowości znajdował się młyn i karczma. Wówczas we wsi było dwóch sołtysów.

Po likwidacji lubawskiego klucza biskupiego wieś w 1773 roku należała do króla pruskiego. W roku 1789 znajdowało się tu czterdzieści pięć zagród.

Szkoła w Złotowie powstała w 1778 roku. Nauczycielem był organista Wiktor Kończewic. W listopadzie 1906 roku wybuchł strajk szkolny.

W roku 1807 do Złotowa wkroczyły wojska napoleońskie, które dokonały ogromnych zniszczeń. Mieszkańcy stracili cały żywy inwentarz. W 1882 roku wybuchł w Złotowie wielki pożar, który pochłonął 13 zabudowań.

Wieś Złotowo liczyła w 1885 roku 724 mieszkańców, a w 1928 roku 767.

Gospodarka

Bardzo ważną rolę na tym obszarze pełni gospodarka wodna. Duże znaczenie dla rozwoju rolnictwa na tym obszarze maja melioracje, zwłaszcza ze względu na urozmaiconą konfigurację powierzchni, a także obfitość terenów podmokłych i rzek. Przed pierwszą wojną światową w Złotowie przeprowadzono drenowania. W XVIII i XIX wieku w miejscowości były słynne jarmarki. Na początku dwudziestego stulecia corocznie, w pierwszych dniach sierpnia, odbywał się w Złotowie jarmark wyrobów lnianych, trwający osiem dni. Przybywali na niego kupcy z rzeszy i z zaboru rosyjskiego.

Kultura

W 1968 roku w Złotowie wybudowano piękny obiekt kulturalny, w którym była czytelnia, sala widowiskowa i klub Rolnika.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Świętej Barbary.

Przyroda

W pobliżu miejscowości znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.

Zabytki

• Kościół pw. św. Barbary, drewniany pochodzący z 1725 roku.
• Chałupa drewniana z pierwszej połowy XIX wieku.

Ludzie związani z miejscowością

• Jan Bauer (1904-1940) – nauczyciel, działacz oświatowy.
• Wiktor Kończewic
• Seweryn Piątek (1914-?) – nauczyciel w szkole polskiej w Złotowie.
• Wiktor Skąpski (1911-?) – nauczyciel szkół polskich w Niemczech, pracował w bibliotece w Polsko-Katolickim Towarzystwie Szkolnym w Złotowie.
• Stanisław Wąsiakowski (ur. 1960) – urodzony w Złotowie społecznik, samorządowiec, wójt gminy Miłki.
• Maria Zientara-Malewska (1894-1984) - poetka i prozaik, publicystka, nauczycielka, zbieraczka folkloru warmińskiego, była nauczycielką w szkole polskiej w Złotowie (1933-1935).
• Jednym z najbardziej zasłużonych mieszkańców Złotowa był ksiądz Alfons Mańkowski. Był wybitnym historykiem i działaczem społecznym. We wrześniu 1940 roku został on aresztowany przez Gestapo. Wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Stutthofie, gdzie zmarł 12 lutego 1941 roku.

Bibliografia

Złotowo, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.
Śliwiński Józef, Lubawa, z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.