Wilkasy (gmina Wieliczki)

Wilkasy
Okolice Wilkasów. Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej Okolice Wilkasów. Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Wieliczki
Liczba ludności (2010)	201
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wilkasy
Położenie na mapie Polski Wilkasy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wilkasy (niem. Willkassen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Wieliczki. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 201 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Cezary Przekop.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, 11 km na południowy wschód od Olecka i 4 km na wschód od Wieliczek, na północ od drogi wojewódzkiej nr 655; przebiega przez nią linia kolejowa Olecko - Suwałki (obecnie nieczynna). W pobliżu wsi płynie strumień Wilkaska Struga, dopływ Jeziora Małego Oleckiego.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. W 1508 roku komtur Szymon von Drahe sprzedał niejakim Pawłowi, Jerzemu i Janowi 15 łanów na prawie magdeburskim z obowiązkiem wystawienia jednej służby zbrojnej. W pierwszej połowie XVI wieku wieś powiększyła się o 7,5 łanu, zaś w początkach XVII wieku znów o ponad 6 łanów i łącznie obejmowała prawie 29 łanów. W XVIII wieku wieś dzierżawili lub posiadali Wierzbiccy, polska rodzina szlachecka, ale pod koniec tego stulecia mieszkali w niej wolni chłopi. Wilkasy należały do parafii ewangelickiej w Wieliczkach.

Szkoła we wsi została założona pod koniec XVIII wieku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel i jedna nauczycielka, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 68 uczniów. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie już latem 1945 roku jako jedną z pierwszych szkół w powiecie oleckim.

Liczba mieszkańców

1857 - 362 osoby

1933 - 420 osób

1939 - 409 osób

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach.

Zabytki

• Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej

Ludzie związani z miejscowością

• Janina Maciukiewicz (ur. 1923) – nauczycielka, autorka pamiętników, działaczka społeczna.

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
4. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
6. Vervaltugsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]