Warkałki

Pole-obowiązkowe
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Miłakowo
Liczba ludności (2010)	176
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-310
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pole-obowiązkowe
Położenie na mapie Polski Pole-obowiązkowe
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Warkałki (niem. Hartwich, od 1938 r. Vorwerk Hartwich) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłakowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W latach 1945-1946 miejscowość nosiła nazwę Twardowo.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), w odległości 1 km od Jeziora Warkalskiego (Warkałki, Boldenien)i 2 km od Jeziora Długiego koło Niebrzydowa.

Dzieje miejscowości

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w dokumentach z roku 1337, jako dwór ziemiański położony 8 włókach. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. Pierwotna nazwa osady to Baldeyn. Nie zachowały się wzmianki dotyczące losów miejscowości w okresie najazdów tatarskich w roku 1565 i 1566. Równie tajemniczo przedstawiają się dzieje Warkałek w okresie epidemii dżumy w latach 1709-1711, pustoszącej bezlitośnie obszar Prus. Warkałki nie uległy prawdopodobnie całkowitemu wyludnieniu. W roku 1782 we wsi odnotowano istnienie 9 domów, niestety nie podano liczby mieszkańców. Natomiast w roku 1858 w 8 gospodarstwach domowych żyło 67 osób. Około 1850 roku folwark w Warkałkach wchodził w skład ogromnego majątku rodu Dohna z siedzibą w Ponarach. Łączny obszar majątku obejmował wówczas ponad 400 włók. Dopiero na początku XX wieku wskutek procesu uwłaszczania chłopów stan posiadania uległ zmniejszeniu do 310 włók. W roku 1973 wieś należała do powiatu morąskiego. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mirosław Stryjek .

Zabytki:

• Zlokalizowana osada i ślady osadnictwa z okresu wczesnośredniowiecznego i średniowiecznego.
• W rejonie południowym i południowo-wschodnim brzegu Jeziora Warkalskiego zlokalizowane trzy kurhany z okresu wczesnej epoki żelaza.
• W okolicach zarejestrowane dwie osady i ślad osadnictwa z wczesnej epoki żelaza.

Bibliografia:

1. Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
2. Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:10.09.2013]

Przypisy