Ględy

Ględy
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Małdyty
Liczba ludności (2010)	60
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-105
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Ględy
Położenie na mapie Polski Ględy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Ględy (niem. Gallinden) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Małdyty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 60 mieszkańców.

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), w pobliżu wsi znajduje się Jezioro Brzeźne.

Dzieje miejscowości

Nazwa wywodzi się ze staropruskiego Gallinden. Nawiązuje prawdopodobnie do litewskiego słowa galas – na końcu. W 1345 roku 20 łanów w lesie zwanym Sanagais otrzymało sześciu Prusów: Bandule, Glabune, Narune, Noke, Sentey, Swayprote. Pochodzący ze Śląska Albrecht Schöneich dotychczasowy właściciel 12 włók w Ględach odsprzedał je właścicielom Jaśkowa, rodzinie Köhne–Jaskich. W latach 1409–1411 w trakcie wojny polsko–krzyżackiej miejscowość znacznie ucierpiała. W XVIII wieku Ględy stały się wsią folwarczną. W 1717 roku w miejscowości było siedmiu gospodarzy. W 1782 roku miejscowość składała się z dwóch gospodarstw. W 1820 roku miejscowość zamieszkiwało 131 osób. Ględy nie miały własnej szkoły. Przed 1945 rokiem dzieci z Ględ uczęszczały do dwuklasowej szkoły w Wilamowie. W 1925 roku liczba mieszkańców wzrosła do 400, a wieś zajmowała obszar 434 ha. U progu II wojny światowej miejscowość liczyła 290 mieszkańców. W roku 1973 wieś jako osada Ględy należała do powiatu morąskiego.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Wilamowie.

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
• budynek remizy strażackiej
• stanowisko archeologiczne z okresu późnego średniowiecza

Bibliografia

1. Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
2. Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [30.08.2013]
4. Deutsche Verwaltungsgeschichte [30.08.2013]