Anioł

Anioł

Anioł – byt duchowy służący Stwórcy i wypełniający Boskie zamysły. W dziewięciostopniowej hierarchii pierwszy stopień przypada w tradycji chrześcijańskiej Aniołom Stróżom uznawanym za opiekunów ludzi, drugi zaś – siedmiu archaniołom, których święto przypada od 1969 roku na 29 września (Dzień św. Michała). Dawniej ich święto obchodzono w różnych terminach.

Największą czcią otaczani są archaniołowie Michał (anioł sądu, kar Bożych, ale i Bożego miłosierdzia, towarzysz umierających), Gabriel (zwiastun narodzenia Syna Bożego i Jana Chrzciciela) i Rafał (patron chorych i podróżnych). Kaplicę pw. Michała Archanioła w Tuławkach konsekrował w 1782 roku biskup Ignacy Krasicki. Pod jego wezwaniem funkcjonuje również kościół w Blankach.

Etymologia

Wyraz "anioł" stanowi bezpośrednie zapożyczenie z języka czeskiego.

Zwyczaje na Warmii i Mazurach

Na Warmii obchodzono święto Aniołów Stróżów wprowadzone w 1670 roku. Zenona Randomańska, badaczka polskiej pieśni religijnej w tym regionie, podaje, że znano tu cztery pieśni kierowane do niebiańskich opiekunów. Najstarsza z nich, Idź precz nieszczęsny grzeszniku, piekła wieczny hołdowniku, zniknęła z repertuaru w połowie XIX wieku. Śpiewano natomiast Aniele Stróżu duszy, Cześć winną tobie stróżu mój oraz Witajcie z nieba zesłani posłowie. Do archaniołów kierowano osobne pieśni, choć wspólną dla wszystkich była pieśń Zawitaj wojsko nieogarnionego Króla.

Wierzenia

Skrzydlaci niebiańscy posłańcy mieli ratować kościelne dzwony w chwili niebezpieczeństwa. Anioły były zawsze kojarzone z dobrą nowiną, roztaczana przez nie opieka miała zabezpieczyć przed wieloma życiowymi troskami i zagrożeniami. Jednak w okresie I wojny światowej przybrały one rolę posłańców złych wiadomości, zaświadczenie o śmierci żołnierza, które wręczano rodzinie poległego, zdobił bowiem wizerunek anioła pochylającego się nad zmarłym.

Najczęściej ich wizerunki odnajdujemy w świątyniach. Anielskie rzeźby zdobiły ołtarze główne, ambony, sklepienia, chrzcielnice. Na przełomie XIX i XX wieku anioły zaczęły pojawiać się również na pomnikach – przedstawiane były często jako niebiańscy posłańcy niosący wieniec laurowy.

Zobacz też

• Aniołowo

W miejscowości tej odbywa się doroczny Międzyregionalny Zlot Miłośników Aniołów.

Bibliografia

Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy Marek Łapo, Dąbrówno 2008.
Tragarz duchów. Zbiór podań ludowych z Mazur, zebrał, przełożył i opracował Jerzy Marek Łapo, Dąbrówno 2007.
Randomańska Zenona, Polska pieśń religijna na Warmii 1795–1939, Olsztyn 2002 Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
Zientara-Malewska Maria, O różnych kłobukach, skarbach i zaklętych zamkach. Baśnie i legendy warmińskie, wybór i opracowanie Jan Chłosta, Olsztyn 2008.