Urowo

Urowo
Urowo. Budynek dawnej szkoły
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Zalewo
Liczba ludności (2010)	190
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Urowo
Położenie na mapie Polski Urowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Urowo (niem. Auer) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946-1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 190 mieszkańców (łącznie z osadami Murawki i Nowe Chmielówko). W skład sołectwa wchodzą wsie Urowo, Murawki i Nowe Chmielówko. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jerzy Frańczuk.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, między jeziorami Jeziorak, Kocioł i Gil Wielki, 17 km na południowy wschód od Zalewa.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona na obszarze dawnej pruskiej osady przez sołtysa Wenera w roku 1346. Wystawcą przywileju był ówczesny komtur dzierzgoński Konrad von Bruningsheim. Wieś obejmowała wówczas 60 łanów. Miejscowy kościół został wzniesiony przed 1346 rokiem. Około 1552 roku Urowo było własnością Michała von Drahe. Drahe sprzedał po kilku latach wieś ówczesnemu staroście Taplewa - Ahaswerowi Brandtowi. Pod koniec XVI wieku Urowo przez pewien czas znajdowało się w rękach Hildebrandta Kreytzena. Ostatecznie wieś powróciła do rodziny Brandtów. W 1782 roku w skład majątku wchodziły jeszcze przysiółki Gil, Chmielówka oraz Murawki. W tym czasie właścicielem był kapitan von Hotzendorf pochodzący z Miłomłyna. Na początku kolejnego stulecia Urowo należało już do Rosenberga-Gruszczyńskiego. W 1817 roku wieś była zamieszkana przez 206 osób i składała się z 30 zagród wiejskich. Już w latach 30. pojawia się nazwisko kolejnego właściciela - Martina Neumanna.

Pozostałości dawnej kaplicy pałacowej w Urowie

Od 1648 roku Urowo wchodziło w skład parafii Boreczno. Miejscowa świątynia z powodu doznanych zniszczeń została rozebrana. W XVIII stuleciu wybudowano jednoklasową szkołę, do której uczęszczały dzieci z sąsiednich miejscowości. W 1939 roku obszar sołectwa Urowo był zamieszkany przez 371 osób. W tym czasie istniało 88 gospodarstw, a ponad połowa mieszkańców była zatrudniona w rolnictwie i przy pracach leśnych.

Po zakończeniu II wojny światowej uruchomiona została szkoła podstawowa, która już obecnie nie istnieje. Dzieci dojeżdżają do placówki w Borecznie. Swoją działalność zakończył również zespół ludowy Urowianka.

Turystyka

W miejscowości znajduje się pensjonat, mieszczący się w dawnym budynku dawnej szkoły. Ze względu na swoje atrakcyjne położenie Urowo ma obecnie charakter wsi turystycznej.

Zabytki

• Wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie, położone w odległości 1 km na południe od wsi
• Resztki fundamentów miejscowego pałacu, znajdujące się w opuszczonym i zaniedbanym parku
• Pozostałości prawdopodobnie pałacowej kaplicy, zlokalizowane na terenie parku
• Budynek dawnej szkoły; obecnie własność prywatna - pełni funkcję pensjonatu

Bibliografia

1. Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
2. Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
5. Baza Informacji Lokalnej][data dostępu: 5.03.2014]
6. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
7. Grodziska i szlaki Prusów [data dostępu: 5.03.2014]
8. Historia Starej Szkoły [data dostępu: 5.03.2014]
9. Marienburg.pl [data dostępu: 5.03.2014]
10. Radio Szczecin - nagranie z Zespołami Folklorystycznymi Śparogi z Olsztynka i Urowianka [data dostępu: 5.03.2014]
11. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [data dostępu: 5.03.2014]
12. Z historii szkoły podstawowej w Urowie [data dostępu: 5.03.2014]