Bobrek trójlistkowy
| Bobrek trójlistkowy | |
| | |
| Menyanthes trifoliata | |
| L. | |
 Bobrek trójlistkowy na torfowisku nad jeziorem Kliwotek (Nadleśnictwo Kudypy) | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | żabieńcowce |
| Rodzina | bagnicowate |
| Rodzaj | bobrek |
| Gatunek | bobrek trójlistkowy |
| Synonimy | |
Bobrek trójlistkowy (Menyanthes trifoliata L.) – inaczej bobrek trójlistny, gatunek rośliny z monotypowego rodzaju bobrek należącego do rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae).
Morfologia
Łodyga jest prosto wzniesiona, naga i bezlistna. Pod ziemią znajduje się grube, pełzające kłącze. Liście tworzą się tylko w części odziomkowej. Są ułożone skrętolegle, skórzaste, ciemnozielone, całobrzegie, potrójne na długich ogonkach, zwykle częściowo zanurzone w wodzie.
Kwiaty są białoróżowe, zebrane w gęste, zwężające się ku szczytowi grona na długiej, bezlistnej szypułce (10–30 cm) bocznie wyrastającej z kłącza. Kielich jest pięciodzielny, lejkowatodzwonkowaty. Korona biała lub różowa, o pięciu odgiętych do tyłu płatkach pokrytych wewnątrz licznymi włoskami. Posiada 1 słupek z długą szyjką i dwudzielnym znamieniem, pręcików zwykle 5 o fioletowych pylnikach.
Roślina kwitnie od czerwca do września. Owocem jest kulistojajowata torebka o długości do 13 mm, zawierająca drobne nasiona brązowej barwy.
Rozmieszczenie i ekologia
Bobrek trójlistkowy jest szeroko rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej: występuje w Azji, Europie, Ameryce Północnej i w Maroku. W Polsce występuje na terenie całego niżu, jednak niezbyt pospolicie.
Rośnie na torfowiskach i mokrych łąkach, na bagnach i w rowach, a w górach na młakach. Można go spotkać również w zaroślach z wierzbą rokitą i w olsach. W górach sięga po regiel dolny. Najwyższe stanowiska tej rośliny znajdują się w Gorcach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae, związku Caricion lasiocarpae.
Bobrek trójlistkowy występuje m.in. na torfowisku nad jeziorem Kliwotek w Nadleśnictwie Kudypy.
Wartość użytkowa
Roślina podlega w Polsce od 2001 r. ochronie częściowej (obecnie na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin). Bobrek nie jest zagrożony wyginięciem, jednak wiele jego stanowisk zanikło w wyniku osuszenia terenu.
To roślina lecznicza. Surowcem lekarskim bobrka są liście Folium Melianthidis o bardzo gorzkim smaku (zawartość: gorycze, glikozydy, garbniki oraz składniki mineralne, głównie jod, żelazo i mangan). Liście te wykazują działanie przeciwszkorbutowe i przeciwmigrenowe. Ziele bobrka powoduje między innymi zwiększenie wydzielania soków trawiennych, zwiększa przemianę materii, znacznie pobudza apetyt. Bobrek wykazuje również działanie przeczyszczające, jest polecany przy trudnych, długo trwających miesiączkach, działa przeciwzapalnie, a nawet poprawia samopoczucie psychiczne. Napary i leki, w których składzie można wyróżnić bobrek, polecane są przy anemii, niestrawności i występowaniu pasożytów układu pokarmowego. Ziele bobrka jest stosowane jako zamiennik tytoniu papierosowego.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, bobrek trójlistkowy [20.04.2014]
ziolowyporadnik.pl [20.04.2014]
Bibliografia
Flora i Fauna wód śródlądowych. Przewodnik, pod red. Wolfganga Engelhardta, Warszawa,1998.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
