Kapliczki w Stoczku Klasztornym
| Mała architektura sakralna | |
| | |
| typ obiektu: | kapliczka |
| lokalizacja: | przydrożna |
| datacja: | ok. poł. XVIII w. |
| powiat: | lidzbarski |
| gmina: | Kiwity |
| miejscowość: | Stoczek Klasztorny |
Kapliczki w Stoczku Klasztornym
Spis treści
Położenie
Kapliczki znajdują się w miejscach granicznych wsi Stoczek Klasztorny.
Opis
W Stoczku Klasztornym, około połowy XVIII wieku, zostały wzniesione cztery kapliczki, które usytuowano przy czterech drogach prowadzących w cztery strony świata. Na przykładzie tych kapliczek widać, jak ich architektura została zapożyczona z rozwiązań
wielkiej architektury barokowej. Kapliczki charakteryzują się analogiczną, bardzo ładną i starannie opracowaną architekturą, nawiązują tym samym do najlepszych wzorców stylowych tego czasu. Za wyjątkiem kapliczki przy drodze do Kiersnowa pozostałe kapliczki założono na rzucie półelipsy, z wysoką niszą flankowaną przez zwielokrotnienie pilastry z impostami, dźwigające trójkątny szczyt. Powstałe bogactwo linii pionowych elewacji służyło występowaniu efektownym światłocieniom. We wnękach kapliczek umieszczono, specjalnie do nich wykonane przez Krzysztofa Perwangera z Tolkmicka, naturalnej wielkości drewniane rzeźby. Powstały m.in. Immaculata z 1742 roku do kapliczki przy drodze do Stoczka, Madonna z Dzieciątkiem z 1749 roku do kapliczki przy drodze do Klejdyt, św. Franciszek z 1752 roku do kapliczki we wsi oraz św. Antoni z Padwy z 1761 roku dla kapliczki przy drodze do Kiersnowa. W źródłach wspomina się także o rzeźbionej Grupie Nawiedzenia z 1747 roku, która znajdowała się w drugiej kapliczce przy drodze prowadzącej do Klejdyt. Współcześnie wnęki kapliczek wyposażono wtórnie w okratowanie celem zabezpieczenia figur przed próbą kradzieży.
Bibliografia
Boenigk Andrzej, Kloster Springborn des Ermlands Friedenstempel, „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 20, 1917.
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.
Kuprjaniuk Stanisław, Liżewska Iwona, Warmińskie kapliczki, Olsztyn 2012.
Marquardt Aloys, Der tolkemiter Bildhauer Christoph Pervanger, „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 22, 1926.
Rzempołuch Andrzej, Krzysztof Pervanger (1708-1764). Działalność artystyczna na Warmii i w Prusach Królewskich, „Rocznik Olsztyński”, t. 17, 1997.
Rzempołuch Andrzej, Powrót figury, „Spotkania z zabytkami”, 2008, nr 4.
Ulbrich Anton, Geschichte der Bildhauerkunst in Ostpreußen vom Ausgang des 16. bis in die 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts, Bd. 1-2, Königsberg i. Pr. 1926-29.
Sarwa Konrad, Kult Najświętszej Maryi Panny w Stoczku Warmińskim do 1920 r., „Studia Warmińskie”, t. 21, 1984.
