Ramienica zwyczajna

Ramienica zwyczajna
Chara rudis
{{{L}}}
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	{{{Podkrólestwo}}}
Gromada	Charophyta
Klasa	ramienice właściwe
Rząd	ramienicowce
Rodzina	ramienicowate
Rodzaj	Ramienica
Gatunek	Ramienica zwyczajna a
Synonimy

Ramienica zwyczajna (’Chara rudis Braun, Leonh. ) – gatunek rośliny należący do rodziny ramienicowatych (Charophyceae) rzędu ramienicowców (Charales).

Morfologia

Ramienica zwyczajna jest rośliną wieloletnią, dużą (0,5-0,8 m) o słabo rozgałęzionej szarozielonej do ciemnozielonej plesze , grubej nibyłodydze (1-2 mm średnicy, nawet w przypadku młodych form) i nibyliściach oraz długich międzywęźlach (do 10 cm długości). Nibyłodyga w przekroju owalna, ze względu na kształt okorowania wyglądająca na skręconą. Cala roślina najczęściej sztywna , i bardzo krucha, silnie inkrustowana węglanem wapnia przez co sztywna. Okorowanie podwójne, zróżnicowane, rzędy okorowania spiralnie owijające się wokół nibyłodygi. Rzędy boczne przewyższają rzędy główne , przez co stanowią widoczne gołym okiem bruzdy, z których wyrastają kolce. Nibyliście dość długie (do 7 cm) i stosunkowo cienkie (0,5 mm średnicy), 4–6 członowe od 7–11 (najczęściej 8) w okółku. Wygięte na zewnątrz, rzadko dłuższe od międzywęźli. Ostatni człon nieokorowany, zbudowany z jednej lub dwóch komórek i zwykle bardzo wyraźny (czasem grubszy od członów okorowanych) i zaostrzony. Nibylistki na stronie zewnętrznej nibyliścia bardzo słabo rozwinięte (brodawkowate), na wewnętrznej dobrze rozwinięte, tępo zakończone, przeważnie krótsze od lęgni, Zwykle po trzy .Kolce stojące w bruzdach, wyrastające najczęściej pojedynczo lub po 2–3, o zmiennej długości – wałeczkowate, a czasem prawie igiełkowate. W dolnych międzywęźlach słabiej wykształcone i rzadziej rozmieszczone. Przylistki ułożone w dwurzędowych okółkach, mało zróżnicowane (w górnym okółku zwykle nieco większe niż w dolnym), zwykle wałeczkowate, rzadko brodawkowate. Kształtem i długością przypominają kolce i mimo że bardziej od nich spiczaste, to nie są igiełkowate. Roślina jednopienna. Plemnie i lęgnie pojedynczo w 3-4 węzłach nibyliści. Plemnie (0,4 mm średnicy), pomarańczowe, ponad dwukrotnie mniejsze od lęgni. Lęgnie żółtozielone, do 1,2 mm długości. Koronka duża (0,2 mm wysokości i 0,3 mm szerokości), lekko rozchylona, o gładkich krawędziach. Oospory ciemnobrązowe do czarnych. Oospory mogą zimować na roślinach i pozostawać na nich w kolejnym sezonie wegetacyjnym, podczas gdy nowe powstają od maja do sierpnia i dojrzewają od lipca
W wodach płytkich występują zwykle mniejsze formy (do 20 cm), o krótkich międzywęźlach i nibyliściach, których grubość wówczas niemal dorównuje nibyłodydze. Kolor plechy takich form zwykle zielonopomarańczowy.

Rozmieszczenie i ekologia

Ramienica zwyczajna występuje w środkowej i północnej części Europie. W Polsce gatunek rozpowszechniony lecz stosunkowo rzadko spotykany. Na Warmii i Mazurach ramienicę zwyczajna odnotowana została w obszarze Natura 2000 Jezioro Karaś.
Jest to gatunek słodkowodny, choć spotykany też w wodach słonawych. Występuje głównie w dużych jeziorach o niezbyt wysokiej trofii (w jeziorach mezotroficzne i słabo eutroficznych, zwłaszcza o dużej zawartości wapnia). Także w mniejszych zbiornikach, jak i stawy, rowy czy cieki wolno płynące. Zwykle w wodach płytkich litoralu (zwykle do 2 m głębokości, choć sięga 9 m), preferując podłoże muliste. Często tworzy zespół roślinny Charetum rudis w postaci zwartej, rozległej łąki ramienicowej. Ma to miejsce głównie w alkalicznych jeziorach dużych i głębokich, na podłożu mineralnym lub zamulonym, ewentualnie organicznym, ale zmineralizowanym.

Wartość użytkowa

Ramienica znajduje się Czerwonej liście roślin i grzybów Polski jest gatunkiem narażonym (kategoria zagrożenia V). Podlega w Polsce ochronie gatunkowej od 2014 r. Obecność jej zbiorowiska w zbiorniku jest podstawą do objęcia go ochroną jako siedlisko przyrodnicze 3140 (twardowodneoligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea) w systemie Natura 2000.

Ciekawostki

Ramienica zwyczajna może być mylona z ramienicą szczecinowatą (Chara hispida), z Chara intermedia i czasem z ramienica kruchą (Chara fragilis)

Bibliografia

Pełechaty M., Pukacz A.: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 46–47, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska.
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramienica_krucha
http://jezioro.com.pl/glony/okaz.html?id=31
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140001409