Kruklanki

Kruklanki
Kruklanki Źródło: www.zeno.org [16.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Kruklanki
Liczba ludności (2010)	1 278
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-612
Tablice rejestracyjne	NGI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kruklanki
Położenie na mapie Polski Kruklanki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kruklanki (niem. Kruglanken) – wieś gminna położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Kruklanki. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 1 278 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Władysław Gładkowski.

Zniszczony Kościół w Kruklankach.
Źródło: www.rygielpisz.eu [16.09.2013]

Położenie

Kruklanki są turystyczną wsią gminną położoną nad jeziorem Gołdapiwo i rzeką Sapiną na skraju Puszczy Boreckiej.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pochodzi z XVI wieku. W dokumentach niemieckich wymienia się nazwy: Kreuglin, Krauglienen, Kraukelin. W 1938 roku zmieniono nazwę wsi na Kraukeln. Słowo pochodzi od staropruskiego słowa krauk, co znaczyło kruk. Pierwszym sołtysem Kruklanek został Jan Bębelnik. Wiosną 1545 roku starosta węgorzewski sprzedał mu sześć włók sołeckich za 180 grzywien oraz zobowiązał do sprowadzenia osadników na pozostałe 54 włóki. Osiedleni na tym obszarze ludzie otrzymali sześć lat wolnizny. W tym samym roku wieś została całkowicie zasiedlona. Wśród 28 rodzin osiedlonych na tym obszarze znalazło się kilka litewskich. Większą część stanowili jednak Polacy.

W XVII wieku w Kruklankach wzniesiono młyn należący do skarbu państwa, obsługujący okolicę. W 1710 roku podczas zarazy dżumy w Kruklankach zmarły 132 osoby, między innymi ostatni przedstawiciel szlacheckiego rodu von Gansenów. Podczas rozbiórki ceglanej podłogi kościoła w 1875 roku odkryto po lewej stronie ołtarza ich grobowiec. Na kamieniu nagrobkowym wyryto napis łaciński, który tłumaczono: „Tu spoczywa Anna Maria Gansen z domu Proeken obok swego syna Gotfryda Wilhelma Gansena, ostatniego potomka tego rodu w Prusach. Oboje zmarli we wrześniu 1710 roku z powodu zarazy. Napis wykuł Krystian Nowak, nauczyciel szkoły ludowej przy kościele w Kruklankach. Tutejsza szkoła w 1858 roku liczyła 97 uczniów. W 1935 roku były tu dwie szkoły: jedna miała trzech nauczycieli i liczyła 139 uczniów, druga zaś jednego nauczyciela i 36 uczniów.

Podczas II wojny światowej niedaleko Kruklanek wybudowano bunkry żelbetowe oraz rowy. Wchodziły one w skład Giżyckiego Rejonu Umocnionego. Umocnienia te nie wpłynęły na działania zbrojne podczas II wojny światowej. Armia Czerwona, oskrzydlając te tereny, doprowadziła do szybkiego wycofania się wojsk niemieckich.

Kultura

Na terenie miejscowości działa Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach. W jego ramach funkcjonują m.in. zespoły: Sapiniaki, Moderato, Eksperzment, Białe Kruki.

W Kruklankach co roku odbywają się obchody Nocy Kupały. Coroczne przedsięwzięcie organizowane jest przez były Związek Ukraińców w Polsce Koło w Kruklankach oraz Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach. Jest to największa plenerowa impreza organizowana na terenie Warmii i Mazur. W miejscowości odbywają się imprezy towarzyszące w ramach Jesiennych Koncertów Muzyki Cerkiewnej, organizowanych w Giżycku od 2001 r. Realizowano tutaj także projekt „Panorama Świata” Festiwal Dziedzictwa Kulturowego – „Ukraina”.

Szkolnictwo

• szkoła podstawowa

Religia

W miejscowości znajduje się siedziba parafii greckokatolickiej.

Ludzie związani z miejscowością

W latach 1828–1850 w Kruklankach działał Jan Jakub Sterna, proboszcz parafii. Wywodził się z ariańskiej rodziny Gwiazdowskich. Był bliskim współpracownikiem Gustawa Gizewiusza. Dzwony do kościoła w Kruklankach ufundowali Jakub Trzeciak, Jan Krzysztof Grabowski oraz Adam Wachowski.

Zabytki

• kościół należy do zabytków architektury wschodniopruskiej z XVI wieku; murowany z kamienia i cegły, jednonawowy, otynkowany, dach dwuspadowy pokryty dachówką; na wieży dwa dzwony
• dworek z końca XVIII wieku, przebudowany w 1934 roku
• dwie murowane obory z przełomu XVIII i XIX wieku
• budynek szkolny z XVI wieku, powstały jednocześnie z kościołem

Turystyka

• szlak rowerowy o długości 140 km – przebieg trasy: Giżycko – Sulimy – Pieczonki – Sołdany – Kruklanki – Wydminy – Lipińskie – Miłki – Paprotki – Górkło – Szymonka – Ławki Skorupki – Rybical – Ryn – Knis – Salpik – Nakomiady – Owczarnia – Pożarki Kronowo – Bogacko – Giżycko
• Szlak św. Jakuba Olecko - Kętrzyn – przebieg trasy: Olecko – Kruklanki – Giżycko – Kętrzyn

Przyroda

W pobliżu miejscowości leży Rezerwat „Borki”. Znajduje się tam m.in. pomnik przyrody – głaz narzutowy „Diabelski Kamień”.

Bibliografia

Kruklanki [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 4, red. F. Sulimierski, Warszawa 1883. Marcinek Kazimierz, Przewodnik po Polsce, Warszawa 1976.
Michniewska–Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Węgorzewo, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Serce Mazur [16.09.2013]
Kruklanki - zeno.org [16.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [28.09.2014]
Strona Urzędu Gminy Kruklanki [28.09.2014]
Strona Gminy Kruklanki [28.09.2014]