Rezerwat Rzeka Drwęca

Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca
Rodzaj rezerwatu	wodny
Państwo	Polska
Data utworzenia	1961
Powierzchnia	1344,87 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca
Położenie na mapie Polski Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rezerwat przyrody Rzeka Drwęca – rezerwat przyrody utworzony w 1961 r. (MP nr 71, poz. 302) w celu zachowania i ochrony środowiska wodnego i ryb, głównie pstrąga, łososia, troci i certy. Obszar chroniony zajmuje powierzchnię 1344,87 ha. W województwie warmińsko-mazurskim znajduje się górny odcinek Drwęcy oraz rzeki: Grabiczek wraz z dopływami: Bałcynką, Iławką, Elszką, Welą (w skład rezerwatu wchodzą ich dolne odcinki) oraz jeziora Ostrowin i Drwęckie. W województwie kujawsko-pomorskim ochronie podlega pozostały odcinek rzeki Drwęcy oraz dolne odcinki jej odpływów: Rypienicy i Ruźca. Ponadto ochroną objęto tereny ciągnące się pasami szerokości 5 m wzdłuż brzegów rzek i jezior.

Rezerwat Rzeka Drwęca

Rezerwat Rzeka Drwęca

Fizjogeografia terenu i szata roślinna

Rzeka Drwęca jest największym prawobrzeżnym dopływem Wisły w województwie kujawsko-pomorskim. Jej długość – od źródeł koło Drwęcka (na pograniczu gmin Olsztynek i Grunwald) na wysokości 191 m n.p.m. do ujścia w Złotoryi na rzędnej 39 m n.p.m. – wynosi 207,2 km. Jest to typowa rzeka nizinna. Jej dolina ukształtowała się u schyłku zlodowacenia bałtyckiego po przelaniu się Wisły i Odry do bałtyckiego jeziora lodowego. Wcześniej wody topniejącego lodowca odpływały na zachód systemem pradoliny toruńsko-eberswaldzkiej. Fragmenty tej pradoliny wykorzystuje dzisiejsza Drwęca w swoim środkowym i dolnym biegu. Drwęca przyjmuje szereg dopływów, które głęboko (nawet do 40–60 m) rozcinają wysoczyzny morenowe i sandry. Bogactwo młodoglacjalnych form geomorfologicznych i sporo dużych kompleksów leśnych powoduje, że zlewnia Drwęcy tworzy kompleks przyrodniczy o znaczeniu ponadregionalnym i stanowi korytarz ekologiczny między Doliną Wisły a Pojezierzem Mazurskim. W wyniku znacznej różnicy poziomów Drwęcy i jej dopływów, cieki spływające z wysoczyzny bardzo często mają charakter rzek podgórskich, a ich lokalne spadki osiągają 4%. Na powierzchni 42,8 ha (w gminach Brodnica i Brzozie) rezerwat leży na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowego.

Zwierzęta

Rzeka Drwęca stanowi doskonałe siedlisko dla bytowania rzadkich gatunków ryb i minogów, które potrzebują wody o dużym natlenieniu. Już w latach 1957–1959 badania ichtiologiczne wykazały występowanie 34 gatunków ryb. W rzece notowano takie gatunki, jak: pstrąg, łosoś szlachetny, troć, certa, minóg rzeczny oraz głowacze białopłetwy i pręgopłetwy.
Z innych zwierząt w rezerwacie występuje bóbr, wydra, zimorodek, pluszcz (zimujący), orlik krzykliwy, bielik i bocian czarny. Ekosystem rzeki stwarza dogodne warunki do występowania licznych gatunków ptactwa wodno-błotnego. Na szczególną uwagę zasługuje tzw. Bagienna Dolina Drwęcy, uznana za ostoję ptactwa o randze europejskiej, zlokalizowana pomiędzy Brodnicą a Nowym Miastem Lubawskim.
Drwęca jest rzeką o bardzo istotnym znaczeniu dla populacji troci wiślanej. Jest to obecnie najważniejszy i najbardziej charakterystyczny gatunek tego rezerwatu. Spośród trzech jej form w Drwęcy występują dwie: osiadła – pstrąg potokowy oraz wędrowna – troć wędrowna. Ta ostatnia jest (podobnie jak jesiotr, łosoś i certa) rybą dwuśrodowiskową.

Ciekawostki

Na terenie rezerwatu prowadzona jest tzw. aktywna ochrona przyrody w ramach "Projektu restytucji ryb wędrownych w Polsce". Projekt zakładał możliwość restytucji gatunkowej jesiotra zachodniego i łososia atlantyckiego, ze względu na to że rzeka Drwęca jest jedną z niewielu rzek stwarzających odpowiednie warunki dla rozwoju narybku tych gatunków ryb.
Jesiotr zachodni wyginął w całym zlewisku bałtyckim. W systemie Wisły wstępował na tarło do Drwęcy. Spadek jego liczebności nastąpił na przełomie XIX i XX wieku. Ostatnie okazy jesiotra zachodniego zarejestrowano w Polsce ok. 1950 r. w Warcie i Wiśle. Badania genetyczne z ostatnich lat wskazują jednak, że w Polsce nie występował jesiotr zachodni (Acipenser sturio), tylko jesiotr ostronosy (Acipenser oxyrhynchus) lub krzyżówki tych gatunków.
Łosoś atlantycki notowany był w Wiśle ostatnio w latach 60. Lata 80. traktuje się jako kres łososia atlantyckiego w Polsce. Za przyczyny stopniowego zanikania łososi uważa się zanieczyszczenia i zabudowę rzek postępującą od przełomu XIX i XX wieku oraz gwałtowny rozwój morskiego rybołówstwa łososiowego. Program restytucji łososia w Polsce realizowany jest przez Instytut Rybactwa Śródlądowego, Morski Instytut Rybacki – Komisję ds. zarybiania i gospodarki łososiowej.

Bibliografia

S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztynie 1999.

Zobacz też

Rejestr rezerwatów przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [10.12.2014]
pl.wikipedia.org, Rezerwat Rzeka Drwęca [22.10.2014]