Natura 2000 Puszcza Borecka

Obszar Natura 2000 Puszcza Borecka
Źródło: rajgrod.bialystok.lasy.gov.pl
Typ obszaru	specjalny obszar ochrony ptaków (OSOP)
Kod	PLH280006
Powierzchnia	18 962,8 ha
Status obszaru	Obszar ustanowiony rozporządzeniem Min. Środ. w 2004 r.
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Obszar Natura 2000 Puszcza Borecka
Położenie na mapie Polski Obszar Natura 2000 Puszcza Borecka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Obszar Natura 2000 Puszcza Borecka – obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia).

Ogólny opis obszaru

Obszar Puszcza Borecka położony jest w mezoregionie Pojezierza Ełckiego, wschodni kraniec leży w mezoregionie Wzgórz Szeskich. Około 90 proc. powierzchni ostoi pokrywają lasy Puszczy Boreckiej, porastającej silnie pofałdowany obszar we wschodniej części Pojezierza Mazurskiego. Pozostałe 10 proc. zajmują łąki, pola, jeziora, stawy i mokradła. Puszcza Borecka jest jednym z nielicznych dużych kompleksów leśnych w Polsce, gdzie zdecydowanie dominują lasy liściaste i lasy mieszane ze znacznym udziałem świerka w drzewostanie. Mniejsze powierzchnie zajmują bory mieszane, a w bagnistych zagłębieniach spotyka się świerczynę na torfie i bory bagienne. Dość znaczne powierzchnie zajmują też olsy oraz łęgi. Lasy w ostoi reprezentują w większości młode klasy wieku, ale wiek środkowych, najlepiej zachowanych powierzchni grądowych o charakterze naturalnym, przekracza 150 lat. Polodowcowa rzeźba terenu jest tu bardzo urozmaicona, z licznymi wzgórzami moreny czołowej, kemami, ozami, zagłębieniami wytopiskowymi wypełnionymi torfowiskami oraz rynnami jezior. Najwyższym wzniesieniem na terenie obszaru jest Góra Lipowa (223 m n.p.m.).

Puszcza Borecka jest obszarem wododziałowym, w związku z czym nie ma tu większych cieków, a jedynie niewielkie strumienie, tworzące jednak dość gęstą sieć hydrograficzną. W południowo-wschodniej części Puszczy znajduje się grupa rynnowych jezior, spośród których największe to: Łaźno (561 ha), Szwałk Wielki (216 ha) i Litygajno (162 ha). Na terenie kompleksu istnieje też kilka niewielkich stawów. Puszczę Borecką otaczają tereny rolnicze. Dominuje rolnictwo o charakterze ekstensywnym, z tendencją do intensyfikacji. Część gruntów wokół ostoi stanowią nieużytki, na których nasila się proces zalesiania.

Walory przyrodnicze

Puszcza Borecka jest ostoją ptaków leśnych związanych z naturalnymi drzewostanami puszczańskimi. Obszar uzyskał rangę ostoi ptaków o randze europejskiej, występuje w nim 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 9 gatunków ptaków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Lęgnie się tu ponad 10 proc. krajowej populacji dzięcioła białogrzbietego (12–18 par lęgowych, ok. 3 proc. ogólnokrajowej populacji lęgowej) oraz przynajmniej 1 proc. populacji krajowej: bociana czarnego (10–13 par lęgowych), dzięcioła średniego (230–300 par lęgowych), dzięcioła trójpalczastego (1–5 par lęgowych), dzięcioła zielono-siwego (5–10 par lęgowych), muchołówki białoszyjej (150–170 par lęgowych), orlika krzykliwego (ponad 20 par lęgowych), samotnika (160–280 par), jarząbka (620–830). Z innych ptaków z Zał. II Dyr. Siedliskowej oraz Zał. I Dyr. Ptasiej stwierdzono takie gatunki, jak: gąsiorek, muchołówka mała, podróżniczek, zimorodek, rybitwa zwyczajna, derkacz, zielonka, kropiatka, żuraw, błotniak stawowy, kania czarna, trzmielojad, bielik, rybołów, orlik krzykliwy, bocian biały, bąk.

Specyficzne warunki siedliskowe na terenie ostoi sprzyjają występowaniu wielu innych zagrożonych na terenie kraju zwierząt, roślin i grzybów. Występuje tu populacja żubra (ok. 70 sztuk) oraz wilka. Bardzo niski stopień zanieczyszczenia powietrza warunkuje obecność wrażliwych gatunków porostów (np. granicznik płucnik).

Istniejące formy ochrony

• Rezerwat Borki (235,04 ha)
• Rezerwat Lipowy Jar (48,50 ha)
• Rezerwat Mazury (372,69 ha)
• Rezerwat Wyspa Lipowa na Jeziorze Szwałk Wielki (2,74 ha)
• Obszar Chronionego Krajobrazu Puszcza Borecka (22 861 ha)
• OZW Ostoja Borecka (25 340,1 ha)

Zobacz też

Puszcza Borecka PLB280006 [10.12.2014]
NATURA 2000 - Standardowy formularz danych [10.12.2014]
obszary.natura2000.org.pl [10.12.2014]
got_goldap.republika.pl [10.12.2014]

Bibliografia

Sulej A., Puszcza Borecka, [w:] Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim, red. Hołdyński Czesław, Krupa Małgorzata, Olsztyn 2009, s. 88–91.

Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos).
Fot. Alastair Rae. Źródło: commons.wikimedia.org

Jarząbek (Tetrastes bonasia).
Fot. kallerna. Źródło: Commons Wikimedia