Rzeka Pisa

Pisa

Rzeka Pisa – rzeka III rzędu w północno-wschodniej Polsce, dopływ Narwi. Jest drogą wodną łączącą Wielkie Jeziora Mazurskie z Narwią na jej 181 kilometrze. Płynie na Pojezierzu Mazurskim i Nizinie Północnomazowieckiej.

Położenie w województwie warmińsko-mazurskim

Długość Pisy licząc od Kanału Giżycko wynosi 142 km (od jeziora Roś - 80 km), powierzchnia dorzecza 4500 km2. Za górny bieg Pisy przyjmuje się szlak wodny Wielkich Jezior Mazurskich od Giżycka, za właściwy bieg - odcinek od wypływu z jeziora Roś na Równinie Mazurskiej, na wysokości 115 m n.p.m., powyżej - miasta Pisz.

Bieg rzeki

Płynie na południe licznymi zakolami w zabagnionej dolinie o zmiennej szerokości, wyścielonej utworami fluwioglacjalnymi. Przepływa przez wschodnią część Puszczy Piskiej, w środkowym i dolnym biegu przez Równinę Kurpiowską (wschodnie krańce Puszczy Kurpiowskiej). Ujście na wysokości 99,5 m n.p.m., w Dolinie Dolnej Narwi, naprzeciw Nowogrodu.
Ze wszystkimi większymi jeziorami na Pojezierzu Mazurskim łączą ją kanały. Główne dopływy: Orzysza, Wyszka, Święcek, Szparka, Pisza Woda, Wincenta, Skroda z Łabną, Jorka, Krutynia, Barloga, Rybnica, Turośl. Ważniejsze miejscowości nad Pisą: Pisz, Kozioł, Ptaki, Dobry Las. Od jeziora Roś Pisa jest żeglowna. Stanowi uczęszczany szlak turystyki wodnej.
Pisa to jedyna rzeka w tej części Europy, która płynie od początku do końca w kierunku południowym.

Przyroda

Górny odcinek Pisy obfituje w okonia, płoć, bolenia oraz wędrujące duże okazy leszcza. Nurt rzeki jest miejscami spokojny innym razem bystry. W środkowym biegu rzeki przeważają okazy bolenia, kleń, jaź, certa i brzana. Dolny odcinek rzeki jest bardziej urozmaicony gatunkowo. Pojawiają się tutaj gatunki ryb typowe dla rzeki Narew, m.in. szczupak, sum, sandacz.
Na południe od wsi Ptaki występują największe w regionie (około 60 hektarów) i najcenniejsze florystycznie łąki trzęślicowe (z cennymi populacjami goździka okazałego, mieczyka dachówkowatego i kosaćca syberyjskiego liczącymi setki osobników) oraz psiary z cenną florą (m. in. goryczką wąskolistną). Wody rzeki są ważną ostoją kilku gatunków ryb (piskorz, koza, głowacz białopłetwy, boleń).
Gatunki występujących w Dolinie Pisy ptaków: bąk, orlik krzykliwy, bocian czarny, bocian biały, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, bielik, trzmielojad, rybołów, zielonka, żuraw, siewka złota, batalion, dubelt, brodziec leśny, rybitwa rzeczna, rybitwa białoczelna, rybitwa czarna, kraska, dzięcioł czarny, dzięcioł czarny, świergotek polny, trznadel ortolan, skowronek borowy, dzierzba gąsiorek, cietrzew.
W Dolinie Pisy stwierdzono występowanie wielu gatunków ssaków, takich jak: bóbr, wydra, wilk europejski, płazów i gadów: traszka grzebieniasta, kumak nizinny, żółw błotny, ryb: minog, kiełb białopłetwy, boleń, różanka, piskorz, koza, bezkręgowców: zatoczek łamliwy, czerwończyk nieparek, skójka gruboskorupowa, roślin: sasanka otwarta.
Wartość siedlisk przyrodniczych w Dolinie Pisy podnosi występowanie rzadkich ptaków migrujących: gęś zbożowa, gęś białoczelna, świstun, kaczka krakwa (krakwa), cyranka, kaczka krzyżówka, płaskonos, głowienka, kaczka czernica, łabędź niemy, gągoł, kokoszka (kurka wodna), łyska, bekas kszyk, nurogęś, słonka, czajka, krwawodziób, kos, kwiczoł, śpiewak, kulik wielki, rycyk (szlamik rycyk), mewa śmieszka, skowronek i rzadkich roślin: goździk okazały, mieczyk dachówkowaty, kosaciec syberyjski.
Ważne dla Europy typy siedlisk przyrodniczych:

• wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi (Corynephorus, Agrostis)
• starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
• nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion fluitantis
• zalewane muliste brzegi rzek z roślinnością Chenopodion rubri p.p. i Bidention p.p.
• ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae)
• górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie)
• zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)
• ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
• łąki selernicowe (Cnidion dubii)
• niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)

Znaczenie

Stanowi uczęszczany szlak turystyki wodnej. W Dolinie Pisy występuje wiele gatunków zwierząt i roślin.

Bibliografia

wikipedia.org [20.12.2014]
Natura 2000 [20.12.2014]
rzekipolski.pl[20.12.2014]