Lipinki

Lipinki
Lipinki Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Biskupiec
Sołectwo	Lipinki
Liczba ludności (2010)	705
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Lipinki
Położenie na mapie Polski Lipinki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lipinki (Wikry, niem. Wykeri villa, Weykersdorf, Wykersdorf, Wikersdorf, Wückersdorf; 1570 r. – Lipinki, niem. Lippinken; 1580 r. – Lipink, Lipieńki, Lipinki, niem. Lippinken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Ludwik Falkowski.

Fragment kościoła w Lipinkach Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]

Położenie

Miejscowość położona jest przy granicy województwa warmińsko–mazurskiego i kujawsko–pomorskiego, na trasie kolejowej Toruń – Olsztyn, w odległości ok. 4 km od Biskupca.

Dzieje miejscowości

Wieś istniała już w pierwszej połowie XIV w. Wówczas wielki mistrz Dytryk von Altenburg w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na prawie chełmińskim. Z podarowanych łanów 6 należało do parafii, zaś 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości – Wikry – pochodzi od zasadźcy Wykera. Nieznana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipinki należały pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego, a po 1466 r. do starostwa radzyńskiego. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej włóki. Mieli dowolność w połowie ryb w Osetnie, ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby Radzyniowi. W 1414 r. wieś w wyniku wojen polsko–krzyżackich została częściowo zniszczona. W 1435 r. Paweł von Rusdorf wydał na prośbę Henryka Marszałka – komtura radzyńskiego – przywilej dla Lipinek. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do Samina, to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w Świeciu albo Babalicach. Ponadto zostali zwolnieni z innych szarwarków. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób. Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami. W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.

Gospodarka

We wsi działa:

• Firma usługowa Pawlowski
• Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych
• zakłady fryzjerskie

Szkolnictwo

• Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima

Kultura

Działa tutaj filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Biskupcu, Koło Gospodyń Wiejskich, Grupa cyrkowa „Heca”. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Bezpieczeństwo

W Lipinkach działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Ludzie związani z miejscowością

• ks. Franciszek Wróblewski – proboszcz parafii w Lipinkach oraz działacz społeczny
• Wincenty Siegmund (1864–1948) – urodzony w Lipinkach duchowny katolicki, proboszcz parafii w Mrocznie
• Ewa Barbara Dembek (ur. 1959) – samorządowiec, społecznik, animator kultury, nauczycielka, założycielka Grupy cyrkowej „Heca”

Zabytki

• kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany
• cmentarz parafialny z XIX/XX w.
• drewniana chata z początku XIX w.

Bibliografia

1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. V, Warszawa 1884.
2. Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
3. Bank Danych Lokalnych GUS [14.09.2014]