Pawężnica łuseczkowata
| Pawężnica łuseczkowata | |
| | |
| Peltigera praetextata | |
| (Flörke ex Sommerf.) Zopf | |
 Pawężnica łuseczkowata. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | miseczniaki (Lecanoromycetes) |
| Rząd | pawężnicowce |
| Rodzina | pawężnicowate |
| Rodzaj | pawężnica |
| Gatunek | pawężnica łuseczkowata |
| Synonimy | |
Pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata (Flörke ex Sommerf.) Zopf) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny pawężnicowatych (Peltigeraceae), rzędu pawężnicowców (Peltigerales).
Plecha
Plecha pawężnicy łuseczkowatej jest listkowata, zwykle rozetkowata, do 20 cm średnicy, podzielona na odcinki do 2 cm szerokości, dość sztywna, nie pilśniowata, gładka, czasem błyszcząca. Na górnej powierzchni, na brzegach lub wzdłuż spękań zwykle wykształcają się bardzo liczne łuseczkowate izydia (wyrostki), wyraźnie widoczne nawet bez lupy. Dolna strona z ciemnobrązowymi łuskami i licznymi chwytnikami. Owocniki często spotykane, koliste, na końcach odcinków, o brunatnych tarczkach.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek ten występuje na ziemi i mszakach, czasami na korze drzew. Jest charakterystyczny dla żyznych lasów liściastych (głównie gradów i buczyn), gdzie często rośnie na mszakach u nasady pni drzew lub w ich dolnych partiach, a także na omszałych kłodach i pniakach. W górach występuje również na zacienionych, omszonych skałach i głazach.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje dość często, ale jedynie w dobrze zachowanych zbiorowiskach leśnych, głównie w rezerwatach przyrody, m.in. w Lesie Warmińskim i rezerwacie Dęby Napiwodzkie.
Wartość użytkowa
Gatunek ten jest dość rzadki w całym kraju. Został objęty w Polsce ścisłą ochroną i umieszczony na czerwonej liście jako porost zagrożony wymarciem (EN).
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Peltigera [10.07.2014]
Bibliografia
Czyżewska Krystyna, Cieśliński Stanisław, Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce, "Monographiae Botanicae" 2003, nr 91, s. 223–239.
Cieśliński Stanisław, Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy, Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland, [w:] Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 71–89.
Fałtynowicz Wiesław, Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów, Warszawa 2012.
