Dzięcioł białogrzbiety
| Dzięcioł białogrzbiety | |
| | |
| Dendrocopos leucotos` | |
| Bechstein, 1802 | |
| Dendrocopos leucotos Bechstein, 1802 | |
 Fot. Ubailves. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Rząd | dzięciołowe |
| Rodzina | dzięciołowate des Murs, 1860 |
| Rodzaj | Dendrocopos |
| Gatunek | dzięcioł białogrzbiety |
| Synonimy | |
| |
Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos) – gatunek średniej wielkości osiadłego ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae) o długości ciała ok. 26-30 cm.
Spis treści
Charakterystyka
Większy i masywniejszy od dzięcioła dużego, od którego różni się biało pręgowanym grzbietem i białym kuprem. Spód ciała czarno kreskowany na bladoróżowym tle, skrzydła czarne z białymi poprzecznymi pręgami, czarny ogon ze skrajnymi sterówkami biało-czarnymi. Samiec ma białe czoło z czerwonym nalotem i czerwoną czapeczkę, samica białe czoło i czarną czapeczkę.
Gatunek występuje w starych drzewostanach liściastych, zwykle w pobliżu rzek i ich rozlewisk, na niżu w grądach, łęgach, olsach, brzezinach, także borach mieszanych, a w górach – w buczynach.
Żywi się głównie larwami owadów, które wydobywa z próchniejącego drewna, a także gąsienicami zbieranymi z liści, zimą nasionami i owocami.
Gniazduje w wykutej przez siebie dziupli w pniu lub konarze butwiejącego drzewa liściastego (najczęściej brzozy lub osiki), zwykle na wysokości 10-20 m.
Występowanie
Zamieszkuje pas lasów liściastych Eurazji od Renu po Pacyfik. W Polsce występuje podgatunek nominatywny dzięcioł białogrzbiety (D. leucotos leucotos), bardzo nielicznie lęgowy niemal wyłącznie na wschód od Wisły. Z kolei podgatunek dzięcioł łuskogrzbiety (D. leucotos lilfordii) zamieszkuje Bałkany i Azję Mniejszą.
W Polsce rzadki, ponieważ jest silnie związany ze starymi drzewostanami obfitującymi w martwe, próchniejące drzewa, które są usuwane z gospodarczych lasów. Dlatego jego występowanie ograniczone jest do dużych, stosunkowo naturalnych drzewostanów we wschodniej części kraju, m.in. w Puszczy Augustowskiej, Knyszyńskiej, Rominckiej, Boreckiej i Białowieskiej oraz w dolinie Biebrzy. Na południu zasiedla Karpaty, miejscami Lubelszczyznę i Góry Świętokrzyskie.
Na Warmii i Mazurach dzięcioła białogrzbietego odnotowano m.in. na obszarach Natura 2000 Jezioro Oświn i Okolice, Natura 2000 Lasy Skaliskie, Natura 2000 Nietlickie Bagno i Natura 2000 Puszcza Borecka należących do sieci Natura 2000, a także w Rezerwacie Boczki, Rezerwacie Borki oraz w Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej.
W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek bliski zagrożenia oraz w Dyrektywie Ptasiej, zagrożony usuwaniem martwych drzew i wycinaniem starodrzewi.
Bibliografia
Richarz Klaus, Ptaki - przewodnik, Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.
Radziszewski Michał, Ptaki Polski, Warszawa, Carta Blanca, 2011.
Zobacz też
Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237.
isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
pl.wikipedia.org [10.02.2015]
ptaki-polski.com [10.02.2015]
ptaki.info [10.02.2015]
