Warmińskie Towarzystwo Historyczne

Warmińskie Towarzystwo Historyczne
Rodzaj organizacji	Towarzystwo historyczne
Profil działalności	edycja źródeł i rozpraw historycznych, popularyzowanie historii Warmii
Rok założenia	1856

Warmińskie Towarzystwo Historyczne (Historischer Verein Fur Ermland) – towarzystwo założone 29 października 1856 roku we Fromborku nad Zalewem Wiślanym, z inicjatywy historyka Antoniego Eichhorna, autora dwutomowej pracy poświęconej Stanisławowi Hozjuszowi. Po czasowym wygaszeniu działalności w 1945 roku zostało reaktywowane w 1955 roku w Münster, mieście partnerskim Braniewa. Biblioteka Towarzystwa znajdowała się do 2008 roku w Domu Warmińskim w Münster (Ermlandhaus in Münster). Przeniesiono ją do Herne, do Martin-Opitz-Bibliothek.

Historia

Założycielami i członkami Towarzystwa byli: Andrzej Thiel, Antoni Pohlmann, Franz Beckmann, Karol Woelky, Johann Saage i Józef Bender.

Głównym celem organizacji było zbieranie źródeł historycznych oraz praca nad publikacjami rozpraw z zakresu historii Warmii. Założyciele wyodrębnili region ze względu na jego specyfikę historyczną, wyznaniową i kulturową, jednak owa odrębność mieściła się w ich przekonaniu w niemieckich granicach terytorialnych i kulturowych. Warmia była dla badaczy regionem niemieckim, w którym przeplatały się jednak liczne wpływy narodowe, wyznaniowe, kulturowe i częściowo językowe.

Pierwszym prezesem Warmińskiego Towarzystwa Historycznego został ks. Antoni Eichhorn. Jego następcami byli kolejno: Victor Röhrich, Georg Lühr oraz Hans Schmauch. Na początku jego istnienia do Towarzystwa przystąpiło 360 osób. Spośród nich aż 252 było duchownymi. W 1918 roku liczba członków wzrosła do 577 osób. W 1926 roku Towarzystwo skupiało już 653 osoby – w 1931 roku ich liczba spadła do 565. W 1935 roku Towarzystwo skupiało 430 osób.

Posiedzenia Towarzystwa odbywały się 3–5 razy w roku. W latach 1918–1942 odbyło się ponad 50 posiedzeń. Sprawozdania z obrad były publikowane w "Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands".

Obecnie Warmińskie Towarzystwo Historyczne działa w Niemczech. Jego prezesem jest dr Hans Jürgen Karp. Od 1955 roku członkowie Towarzystwa redagują dodatek historyczny do pisma "Unsere Ermländische Heimat".

Działalność

Owocem pracy historycznej członków Towarzystwa stały się dwie serie wydawnicze. Od 1858 roku zaczęły się ukazywać "Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands". Dwa lata później rozpoczęto publikację "Monumenta Historiae Warmiensis".

Pierwsza z wymienionych serii wydawana była w charakterystycznych zeszytach z żółtą okładką. Trzy zeszyty z rozprawami naukowymi tworzyły jeden tom. Do 1943 roku udało się wydać 85 tomów. W 1956 roku tytuł został wznowiony w zachodnich Niemczech przez Hansa Schmaucha, który w 1937 roku został wybrany przewodniczącym Towarzystwa. Od 1956 roku ukazało się łącznie 50 tomów oraz dodatkowo prace nadliczbowe.

Natomiast "Monumenta Historiae Warmiensis" miały charakter wydawnictwa źródłowego. Obejmowały 12 tomów. Publikowane były w trzech głównych seriach:

• "Codex diplomaticus Warmiensis" (dokumenty z lat 1231–1424)
• "Scriptores Rerum Warmiensium"
• "Biblioteca Warmiensis" (materiały poświęcone biskupowi warmińskiemu Józefowi Hohenzollernowi)

Zobacz też

Wiktor Röhrich

Bibliografia

Martin-Opitz-Bibliothek [22.03.2015]
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 2, Olsztyn 2011.
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Thimm W., Warmińskie Towarzystwo Historyczne", Borussia, 1992, nr 1, s. 120-121.