Borki

Borki
Dworek w Borkach. Fot. Mirosław Garniec
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	462
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Borki
Położenie na mapie Polski Borki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Borki (dawniej Borki Szlacheckie, niem. Borken, Kibissen, Adlig-Borken) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa. Liczy 462 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Edyta Chodnicka

Położenie

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego na Równinie Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 7 km na południe od Pisza, na wschód od drogi krajowej nr 63.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała jako dobra szlacheckie (Borckenn) w 1565 roku na 8 łanach lasu na prawie magdeburskim. Nadanie otrzymał Kryspin Blumstein, którego ojciec i stryj posiadali już dobra w tej okolicy (Liski). Kryspin ponadto otrzymał 2 łany między Pisą, Wilkami i Niedźwiedziami, karczmę przy drodze krajowej, a także ponad 5 łanów w Kałęczynie. Był on również właścicielem karczmy w Białej Piskiej. W 1566 roku nadanie zostało powtórzone ze zmianą 5. łanów na ponad 15 przy Kałęczynie. Łącznie więc dobra w Borkach liczyły wówczas ponad 25 łanów. W następnych latach obszar ten zmniejszył się do 16 łanów (1579 r.), ale już na początku XVII wieku ponownie wynosił ponad 25 łanów. Warto dodać, że Kryspin Blumstein występuje w pierwszym szczegółowym wykazie szlachty starostwa piskiego z 1570 roku, który powstał przy okazji składania hołdu dziedzicznego księciu pruskiemu. Obok Kryspina wymienieni są tam również m.in. Andrzej i Fryderyk Blumsteinowie z Szymek, Walentyn Blumstein z Wilkusz (Kociołka Szlacheckiego) oraz pastor Jan Blumstein, właściciel niewielkiego majątku w Kumielsku. W 1857 roku miejscowość liczyła 142 mieszkańców, zaś w 1867 roku - 130. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 57 osób. Po II wojnie światowej działało tu Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Zabytki

• dwa dawne cmentarze ewangelickie z XIX wieku, Borki-Wilki
• park dworski z przełomu XIX i XX wieku

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
Gminna Ewidencja Zabytków [10.09.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [10.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [10.09.2013]