Szczurkowo

Szczurkowo
Nieistniejący Dwór w Szczurkowie. Źródło: Wikimedia Commons
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Sępopol
Liczba ludności (2010)	152
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Szczurkowo
Położenie na mapie Polski Szczurkowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Szczurkowo (niem. Schönbruch) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 152 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Stanisława Klimuk.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 13 km na północny wschód od Bartoszyc i 12 km na północny zachód od Sępopola, przy granicy państwowej z obwodem kaliningradzkim. Przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512.

Dzieje miejscowości

Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Przez kolejne stulecia znajdowały się tu majątek szlachecki i wieś szlachecka. Pod koniec XIX wieku majątek ten obejmował obszar 642 ha (łącznie z folwarkiem Borzęty, rok 1889), należał więc do grupy średniej wielkości dóbr w powiecie. W 1911 roku przez wieś przeprowadzono linię kolejową, która łączyła Bartoszyce z Frydlandem. Linia ta została zdemontowana w 1945 roku. We wsi istniał niegdyś kościół, który był siedzibą parafii ewangelickiej w Szczurkowie. Przy kościele założono w XVI wieku szkołę, którą w 1737 roku zreorganizowano i oddano pod nadzór państwa. W 1935 roku uczęszczało do niej 175 uczniów, a zatrudnionych było czterech nauczycieli. Była to wówczas jedna z największych placówek na terenie powiatu. Obecnie w budynku dawnej szkoły znajduje się Dom Opieki Społecznej.

Po 1945 roku Szczurkowo stało się siedzibą sołectwa, jednak jego znaczenie gospodarcze znacznie się zmniejszyło z powodu przecięcia granicą państwową. W 1978 roku do wsi należało 29 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 279 ha. Pięć lat później spis powszechny wykazał tu 23 budynki mieszkalne tworzące zwartą zabudowę. We wsi znajdowały się wówczas: punkt biblioteczny, klub, sala kinowa na 60 miejsc, ośrodek zdrowia i punkt apteczny.

Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:

• 1857 – 848 osób
• 1885 – 712 osób
• 1933 – 1048 osób
• 1939 – 1138 osób
• 1983 – 222 osoby

Turystyka

• Przez wieś przebiega szlak rowerowy "Pogranicza:: Sępopol – Stopki – Ostre Bardo – Szczurkowo – Park – Judyty – Liski – Smolanka – Sępopol

Zabytki

• pozostałości zespołu dworsko-folwarcznego: obora z 1891 roku, z cegły ceramicznej, strop i więźba dachowa drewniane
• park dworski z drugiej połowy XIX wieku (3,8 ha)

Park jest zaniedbany, układ kompozycji nieczytelny i częściowo przekształcony (obecnie na terenie dawnego parku znajduje się boisko sportowe).

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]