Migracje zarobkowe
Migracje zarobkowe - zjawisko wyjazdów "za chlebem" miejscowej ludności było charakterystyczne przede wszystkim dla XIX stulecia. Wiązało się naturalnie ze znacznym zubożeniem ludności, którą dotknęły skutki klęsk nieurodzaju, epidemii, a przede wszystkim kiepskiej sytuacji rolnictwa i zastoju w gospodarce.
Kierunki migracji zarobkowej
Szczególnie wzmożoną falę wyjazdów odnotowano w latach 30. i 40. XIX wieku. Początkowo chłopi mazurscy decydowali się na podróże zarobkowe do Królestwa Polskiego. Wkrótce przedsiębiorcy warszawscy zaczęli korzystać z usług miejscowych firm, które werbowały do pracy w Kongresówce. Mazurzy zaczęli osiadać w przygranicznych powiatach: augustowskim, przasnyskim i ostrołęckim. Migracje zarobkowe do Królestwa Polskiego trwały do wybuchu powstania styczniowego. W latach 1824-1840 około 7 tys. osób rocznie decydowało się na wyjazd we wspomnianym kierunku.
W latach 80. XIX wieku pojawił się nowy trend - mieszkańcy Prus Wschodnich zaczęli wyjeżdżać do Stanów Zjednoczonych i Brazylii. W latach 1881-1885 do Stanów Zjednoczonych miało wyemigrować 9 527 osób. Po 1884 roku odnotowano jednak gwałtowny spadek liczby wyjeżdżających. Od 1880 do 1914 roku Prusy Wschodnie opuściło ponad 37 tys. osób. Emigranci osiedlali się zazwyczaj w Chicago, Detroit, Filadelfii, Milwaukee, Buffalo.
Kolejną alternatywą dla poszukujących lepszego życia Mazurów i Warmiaków okazała się możliwość wyjazdu do Rzeszy. Większość osób wiązała nadzieję z pracą w niemieckim przemyśle. Około 1880 roku miały miejsce masowe wyjazdy do zachodnich Niemiec, głównie Berlina. Natomiast w latach 90. pojawił się nowy cel wyjazdów - Zagłębie Ruhry. Emigranci pracowali głównie w hutach i kopalniach węgla. W Zagłębiu Ruhry największy odsetek stanowili robotnicy z Mazur. W 1890 roku przebywało tu 7 tys. Mazurów. Dekadę później w Zagłębiu Ruhry żyło około 100 tys. Mazurów - robotników wraz z rodzinami. W 1914 roku liczba Mazurów na terenie Nadrenii i Westfalii wzrosła do 180 tys. osób.
Ludność warmińska i mazurska, która decydowała się na emigracyjny żywot, dążyła do zachowania swojej odrębności, w znacznym stopniu uciekając przed całkowitą asymilacją. Te grupy emigrantów odnajdywały poczucie bezpieczeństwa i szansę na kultywowanie własnej tradycji i kultury za pośrednictwem ruchu gromadkarskiego.
Zobacz też
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chwalba Andrzej, Historia Polski 1795-1918, Kraków 2000.
Groniowski Krzysztof, Wychodźcy mazurscy i warmińscy w Królestwie Polskim w połowie XIX wieku, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1969, nr 2, s. 247-257.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
