Mikołaj Suszyński
| Mikołaj Suszyński | |
| | |
 Źródło: Archiwum prywatne Zdzisława Kaweckiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia | 19 grudnia 1903 r. Mohylew, Białoruś |
| Data i miejsce śmierci | 26 października 1985 r. Olsztyn |
| Zawód | naukowiec, specjalista w zakresie sadownictwa. |
Od prawej strony siedzą:nn, Zdzisław Kawecki, Mikołaj Suszyński, Wiesław Kulesza.
Źródło: Archiwum Zdzisława Kaweckiego.
Mikołaj Suszyński - (ur. 19 grudnia 1903 r. w Mohylewie (obecnie Białoruś) - zm. 26 października 1985 r. w Olsztynie) - naukowiec, specjalista w zakresie sadownictwa.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Po ukończeniu szkoły średniej o profilu rolniczym w latach 1929-1936 pracował w Wileńskiej Izbie Rolniczej w charakterze instruktora rolnego. W tym też czasie założył samodzielnie prywatną szkółkę drzew i krzewów owocowych.
W latach 50-tych ubiegłego wieku ukończył w USA – Cornel University, kierunek Landscaping (kształtowanie krajobrazu).
Praca
W latach 1929-1936 instruktor rolny Wileńskiej Izby Rolniczej.
Od 1937 r. jako powiatowy instruktor sadownictwa. W tym czasie organizował i prowadził młodzieżowe zespoły zakładania sadów. Opracował kilkanaście instrukcji dotyczących zakładania i prowadzenia sadów i plantacji roślin jagodowych. Na terenie woj. wileńskiego na prywatnej farmie w roku 1932 założył szkółkę drzew i krzewów w okolicy Święcian, uznana przez Wileńską Izbę Rolniczą za najlepszą w województwie. We współpracy z profesorem Adamem Hrebnickim przeprowadził doświadczenia ze zgodnością fizjologiczną podkładek generatywnych czterech gatunków dzikich jabłoni (malus silvestris L. Mill. – jabłoń dzika leśna, malus prunifolia Borkh. – jabłoń śliwolistna, malus baccata Borkh. – jabłoń jagodowa i malus pumila Mill. – jabłoń niska).
Do 1939 r. był członkiem Komisji Pomologicznej przy Wileńskiej Izbie Rolniczej.
Wywózka na Sybir
Po napaści wojsk ZSRR na tereny Wileńszczyzny został aresztowany i rozbrojony, gdyż jako oficer był na swoim zgrupowaniu poza domem. Od razu zaczęto go przesłuchiwać. Przesłuchiwano go kilka razy i starannie notowano co mówi. Na pytanie gdzie mieszka i gdzie jest jego rodzina podał jakiś adres w Warszawie. W następnym przesłuchaniu podał inną ulicę i to spowodowało, że włączono go do innej grupy i osadzono w areszcie. Z aresztu przewieziono go do obozu pracy na Syberię. Tam pracował jako drwal w lesie aż do sformowania przez generała Andersa wojska. Został wówczas zwolniony z łagru. Udało się też jego żonie Jadwidze wraz z dziećmi wywiezionych do Kazachstanu przetrwać tą niewolę. Z 6 dzieci do Iranu dotarło tylko czworo. Okres niewoli opisała w książce „Z korzeniami wyrwiemy was ziemi” wydanej na zlecenie syna Mikołaja w wydawnictwie KUL w 1996 r. w Lublinie. Mikołaj Suszyński po dotarciu do Iranu połączył się z rodziną i ze względu na zapalenie stawów pozostał na miejscu. Po wyleczeniu z rodziną dotarł do Indii i podjął pracę jako nauczyciel w szkole średniej o kierunku ogrodniczym. Pracował tam przez rok.
Emigracja w USA
W 1946 r. emigrował do Stanów Zjednoczonych. W pierwszych miesiącach pracował tam fizycznie w piekarni, a następnie koksowni. Po lepszym opanowaniu języka zgłosił się do Stanowej Stacji Ogrodniczej w miejscowości Geneva k/Nowego Jorku. Przy badaniu jego umiejętności (szczepienia, okulizacji, formowania i cięcia) pracownik stacji był zachwycony i natychmiast podpisał angaż. W stacji ulepszył szczepienie zimowe w rękach stosując owijanie miejsca szczepienia paskiem czarnej folii i pomijając smarowanie maścią ogrodniczą. To pozwalało uzyskać gładką powierzchnię zrostu.
Po ukończeniu w Cornel University kierunku Landscaping – kształtowanie krajobrazu prowadził też szkółkę roślin ozdobnych.
W latach 1954-1969 pracował w miejscowości Weedsport NY jako kierownik szkółek drzew owocowych i ozdobnych.
Powrót do Polski
Po śmierci żony Jadwigi i uzyskaniu emerytury w 1969 r. wrócił ze Stanów Zjednoczonych do Polski i zamieszkał w Olsztynie. W Olsztynie bowiem mieszkały jego dwie siostry. W latach 70-tych ożenił się po raz drugi. Z żoną żył tylko kilka lat. Zmarła po kilku latach od ślubu. Miała na imię Wacława i zajmowała się księgowością w zarządzie aptek. Dla sąsiadów była bardzo miła. Jeszcze zanim na stałe się przeprowadził odwiedził Katedrę Ogrodnictwa ART. Profesor dr Dominik Wanic i wszyscy młodsi pracownicy przyjęli go bardzo przyjaźnie zapowiadając szeroką współpracę w zakresie sadownictwa. To spotkanie przesądziło o jego szybkim przyjeździe na stałe.
Po przyjeździe odwiedzał Katedrę Ogrodnictwa i po śmierci w 1971 r. prof. dr Dominika Wanica współpracował w zakresie szkółkarstwa z ówczesnymi doktorami Zdzisławem Kaweckim i Wiesławem Kuleszą. Był członkiem Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Ogrodnictwa. W ramach SITO zorganizował konkurs na najładniejsze nasiona orzecha włoskiego i leszczyny. Z nasion tych selekcjonował najwartościowsze siewki. W latach 80-tych podjął też współpracę z dr Janem Kopytowskim.
Opiekun terenów zielonych Kortowa
Po śmierci prof. dr Dominika Wanica został powołany przez ówczesnego Rektora prof. dr hab. Tadeusza Krzymowskiego na opiekuna terenów zielonych Kortowa. Pod jego kierownictwem została założona szkółka drzew i krzewów ozdobnych na potrzeby ośrodka akademickiego. Został tez urządzony kortowski park zgodnie z opracowaną przez niego dokumentacją. Trzeba też nadmienić, że wszystkie prace wykonywał całkowicie społecznie, a jedynie jeden czy dwa razy otrzymał z okazji inauguracji roku akademickiego niewielką nagrodę pieniężną. Był prawdziwym pasjonatem sadownictwa, szkółkarstwa, roślin ozdobnych i hodowli nowych odmian. Przy wejściu do parku kortowskiego im. prof. dr Dominika Wanica stoi kamień z napisem, że obiekt ten został urządzony przez Mikołaja Suszyńskiego.
Z orzechów, którymi się zajmował wyrosły spore drzewka. W związku z koniecznością likwidacji szkółki drzewka te przekazał nieodpłatnie mieszkańcom dzielnicy Słoneczny Stok. Sam tam tez zamieszkiwał przy ul. Promienistej. Jeszcze obecnie w dzielnicy tej rośnie dużo drzew orzecha włoskiego. Cześć tej kolekcji orzechowej ochronił mgr inż. Andrzej Majchrzak wysadzając dużą ilość drzewek w swoim gospodarstwie w Tomaszkowie.
Po śmierci drugiej żony, ożenił się trzeci raz z Panią Czesławą Janczewską, która towarzyszyła mu aż do śmierci. Pani Czesława do dzisiaj utrzymuje kontakt z klasztorem w Spręcowie.
Szkółka i sadek w Spręcowie
Mikołaj Suszyński oprócz domku jednorodzinnego na Słonecznym Stoku posiadał prywatną szkółkę i sadek w miejscowości Spręcowo. Prowadził tam przyspieszoną produkcję drzewek wiśni w tunelach foliowych. Napisał też książkę z zakresu sadownictwa o metodach skarlania i przyspieszania owocowania drzew poprzez podcinanie korzeni oraz sadzenie pochyłe. Nie zdążył jej już dokończyć i wydać.
Pracownicy Katedry Ogrodnictwa ART w Olsztynie zwłaszcza z działu sadowniczego i szkółkarskiego oraz magistranci korzystali z szerokiej wiedzy ogrodniczej Pana Mikołaja zwłaszcza na seminariach naukowych, w których często uczestniczył. Był bardzo cierpliwy, wyrozumiały o wielkiej kulturze osobistej. Pomagał też prowadzić sad i szkółkę w Spółdzielni Produkcyjnej w Kieźlinach.
Klasztor w Spręcowie
Na rok przed śmiercią przekazał nieodpłatnie swoją posiadłość w Spręcowie pod budowę klasztoru. Klasztor lśni piękna bielą. Jest to trwały pomnik pielgrzymującego po ziemi (nie zawsze przyjaznej) wspaniałego człowieka, jakim był Mikołaj Suszyński. Tam też wraz z ostatnią żoną sfinansowali drogę krzyżową z wielkich głazów narzutowych.
Prace twórcze i utylitarne Mikołaja Suszyńskiego
- Instrukcje uprawowe dla sadowników Wileńszczyzny (1935).
- Udoskonalenie zimowego szczepienia drzewek owocowych w Stanowej Stacji Sadowniczej, Geneva NY (1950).
- Podjęcie prac selekcyjnych z orzechem włoskim różnych ekotypów rosnących w Północno-Wschodniej Polsce (1970-1980).
- Projekt i jego realizacja na rewitalizację parku w Olsztynie – Kortowie (1975-1978).
- Utworzenie szkółki drzew ozdobnych na potrzeby Kortowa (1975).
- Sadzarka wieloczynnościowa oraz podcinacz korzeni dla lepszego ich formowania i rozrostu wiązkowego dla roślin sadowniczych i ozdobnych.
- Urządzenie do wykopywania materiału szkółkarskiego.
- Szersze wprowadzenie do uprawy parkowej, osiedlowej i w ogrodach przydomowych większej różnorodności roślinności ozdobnej i owocodajnej (głóg wielkoowocowy, cytryniec, czeremcha późna, dereń jadalny, świdośliwa, różne jałowce, irgi i inne).
Nagrody i wyróżnienia
- Nagroda JM Rektora
- Odznaka Zasłużony dla Akademii Rolniczo-Technicznej
- Zasłużony dla Wydziału Rolniczego ART.
Mikołaj Suszyński zmarł 26 października 1985 r. Został pochowany na cmentarzu w Olsztynie – Dywity, niedaleko od swojego sadu i szkółki w Spręcowie.
Bibliografia
- Hasło opracowane przez prof. Zdzisława Kaweckiego i nadesłane przez Bolesława Pilarka.
