Tolniki Małe
| Tolniki Małe | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | Kętrzyński |
| Gmina | Reszel |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Tolniki Małe | |
| Położenie na mapie Polski  Tolniki Małe | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Tolniki Małe (niem. Tollnigk) – wieś położona w Polsce, w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna:
Krajobraz falisty ziemi kętrzyńskiej ukształtował się w wyniku wzmożonej działalności erozyjnej ostatniego zlodowacenia. Lodowiec wielokrotnie powracał, poczym zatrzymywał się i cofał na północ, pozostawiając w swej wędrówce wały moren czołowych. Obecnie tworzą one spore wzgórza. Główne pasmo moren czołowych biegnie w kierunku z południowego zachodu na północny wschód. Podąża od Świętej Lipki, którą otacza od północy łukiem, następnie na Bezławki, Wilknowo, Pręgowo. Z topniejących lodów wytworzyły się jeziora zastoiskowe. O istnieniu tych jezior, na obszarze powiatu świadczą nieckowate zagłębienia. Występują w nich iły piaszczyste, które wypełniają środek dawnego jeziora, ponadto gliny margliste, osadzające się na brzegach zbiornika. Ziemię kętrzyńską oraz okoliczne wsie w XII i XIII wieku pokrywała gęsta sieć osadnicza. Podstawą działalności gospodarczej Prusów było rolnictwo, które uzupełniało bartnictwo, łowiectwo oraz rybołówstwo. W wyniku dużego zapotrzebowania na żelazo, w okolicach Kętrzyna zaczęto eksploatować bogate rudy darniowe.
Dzieje miejscowości:
W 1338 roku Prus o imieniu Tulniko otrzymał przywilej od biskupa warmińskiego i kapituły na założenie wsi, która miała liczyć 40 łanów (672 ha). Wieś miała nosić nazwę Saladin. Mieszkańcom, którzy byli zmuszani karczować puszczę, zostało przyznane 14 lat wolnych od czynszu. Pod wpływem Prusów, zamieszkujących te tereny, utrwaliła się nazwa od imienia ich ziomka – Tulnik. Słowo tłumaczone jako „dużo” było tłumaczone jako synonim pomyślności, jakiej doświadczyli tutejsi pół – rycerze, pół – chłopi, zwani „wolnymi”. W 1594 roku został tylko jeden z kategorii „wolnych”. Reszta nie sprostała obowiązkom i została przydzielona do chłopów czynszowych, obłożonych licznymi powinnościami. W 1656 roku wieś miała 40 łanów, dwóch sołtysów, jednego „wolnego” i 9 chłopów czynszowych. Znajdowała się tu także karczma. W 1785 roku w Tolnikach były 32 chałupy, w 1820 roku – 37 chałup i 204 mieszkańców, a w 1939 roku - 270 mieszkańców. Po wojnie istniała szkoła wieczorowa dla pracujących.
Ludzie związani z miejscowością:
Zabytki:
W centrum wsi stoi zabytkowa kapliczka z 1684 roku.
Gospodarka:
Kultura:
Bibliografia:
Licharewa Zofia, Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Małecki Andrzej, Kętrzyn i okolice. Informator turystyczny, 1990.
