Bajtkowo

Bajtkowo
Stacja kolejowa Bajtkowo Wikipedia [02.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ełcki
Gmina	Ełk
Liczba ludności (2010)	108
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	19-300
Tablice rejestracyjne	NEL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Bajtkowo
Położenie na mapie Polski Bajtkowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Bajtkowo (niem. Baitkowen) – wieś sołecka położona w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Ełk. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego, wcześniej do województwa białostockiego. Do 1954 roku miejscowość była siedzibą władz gminy Bajtkowo. W 2010 roku wies licyza 108. miesyka}cw.Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Janusz Jarząbek.

Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele Olsztyńska Strona Rowerowa [02.07.2014]

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona nad Jeziorem Bajtkowskim. Miejscowość znajduje się w odległości 17 km od Ełku i 20 km od Białej Piskiej.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi wywodzi się od słowa baite, oznaczającego w języku staropruskim strażnicę . Dawniej w pobliżu przebiegała ówczesna granica z Mazowszem. W okolicach wsi znajdują się ślady po dawnym grodzisku, nazywane Zamkową Górą (niem. Fichtenberg).

Kościół w Bajtkowie Wikipedia [02.07.2014]

Wieś została nadana Pawłowi Grabowskiemu przez wielkiego mistrza Jana von Tieffen, za wierną służbę Zakonowi. Jak wskazują dokumenty z lat 1493 i 1497 Paweł Grabowski otrzymał 40 włók ziemi, Jezioro Bajtkowskie oraz Bajtkówko. Jego syn Jan Grabowski, odsprzedał część odziedziczonych po ojcu dóbr Janowi Dziwosławskiemu. Pozostałą część dóbr odziedziczył drugi syn Pawła, wojewoda mazowiecki Stanisław Ławski-Grabowski. W roku 1576 Bajtkowo odziedziczył Wojciech Popielski. W późniejszych latach wieś była własnością Jana Zwierzchowskiego oraz braci Bartosza i Macieja Rogalów. W 1588 Bajtkowo należało już do nowego właściciela Jana Dwarszewskiego. W wieku XVIII Bajtkowo było wsią szlachecką z 13 domami. Miejscową karczmę w roku 1719 prowadził Berg Salomonowitz, który dzierżawił gospodę . W 1821 roku wieś zamieszkiwało 146 osób. Parafia ewangelicka w Bajtkowie powstała w 1895 roku . Z tego roku pochodzi również neogotycki kościół ufundowany przez miejscowego dziedzica. Z okresu I wojny światowej pozostały we wsi dwa cmentarze wojenne. Pierwszy z nich znajduje się w centrum Bajtkowa. Pochowano na nim 66 żołnierzy niemieckich. Drugi cmentarz położony jest przy kościele, naprzeciw głównego wejścia. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik ku czci poległych w czasie wojny mieszkańców Bajtkowa oraz zbiorowe groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich.

Po objęciu władzy przez Adolfa Hitlera został ogłoszony dekret zmierzający do likwidacji polsko brzmiących nazw miejscowości. Właśnie w tym okresie doszło do zmiany nazwy wsi. 16 lipca 1938 roku Bajtkowo został przemianowane na Baitenberg. Przed wybuchem II wojny światowej wieś zamieszkiwało 209 osób. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Janusz Jarząbek.

Religia

Znajdujący się tu kościół rzymskokatolicki jest siedzibą parafii pw. Matki Bożej Różańcowej.

Zabytki

• Neogotycki kościół z 1895 roku
• Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej, na których pochowano łącznie 103 żołnierzy niemieckich i 23 żołnierzy rosyjskich. Na cmentarzu wojennym, zlokalizowanym przy obecnym kościele katolickim znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom parafii poległym w latach 1914-1918.
• Dawne grodzisko, zwane Zamkową Górą

Bibliografia

1. Andreas Kessert, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
2. Jan Kawecki, Bolesław Roman, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
3. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5469&p_token=0.3590154920088099 [data dostępu: 22.07. 2013]
4. Olsztyńska Strona Rowerowa:http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/bajtkowo [data dostępu: 22.07. 2013]
5. Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim: http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/04/18/bajtkowo-niemiecki-cmentarz-wojenny-polozony-w-centrum-wsi/ [data dostępu: 22.07. 2013]
6. Wirtualny Sztetl: http://www.sztetl.org.pl/pl/article/bajtkowo/5,historia/ [data dostępu: 22.07. 2013]
7. Wikipedia [02.07.2014]