Grodziczno

Grodziczno
Herb Grodziczna, źródło:http://partnerzy.pogranicze.zhp.pl/patroni.html, 12.09.2013
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Grodziczno
Liczba ludności (2012 źródło:www.grodziczno.pl)	378
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Kod pocztowy	13 - 324
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Grodziczno
Położenie na mapie Polski Grodziczno
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Grodziczno (w 1570 r. Grodziszczno, w 1641 r. Grodziczno) – wieś gminna w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Grodziczno.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno w obszarze, której występuje tu wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak m.in. moreny denne, pagórkii wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100 m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy (Garb Lubawski) teren wznosi się i w rejonie na wschód od m. Zwiniarz osiąga największą wysokość 200,8 m n.p.m. Powierzchnia gminy dzieli się na: wysoczyznę morenową, dolinę rzeki Weli rynnę Jeziora Kiełpińskiego, fragmentem sandru Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowan, czarne ziemie, gleby organiczne – torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.

Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki o miejscowości znajdujemy w źródłach z 1338 r. - Grodeu, z 1403 r. - Grodisz, Grodys, Grodzitczky. Etymologia nazwy jak i badania archeologiczne świadczą o istnieniu przedkrzyżackiego grodu. Grodziczno było prawdopodobnie pierwszą założoną przez Krzyżaków wsią, której właścicielem był bezpośrednio Zakon. Świadczą o tym wzmianki w archiwum parafii związane z budową w 1340 r. gotyckiego kościoła. W XIV w. Krzyżacy oddali Grodziczno w dzierżawę rycerskim. W 1466 r. miejscowość stanowiła własność szlachecką. W latach 1423 - 1434 Grodziczno leżało w wójtostwie nowomiejskim. W dobie Rzeczypospolitej Szlacheckiej wieś pozostała w granicach powiatu michałowskiego województwa chełmińskiego. W XVII w. Grodziczno było w posiadaniu Bystramów, a następnie Grotthausenów. Na początku XIX w. wieś została ogarnięta falą zgonów wywołaną suchotami. W 1876 r. założono w miejscowości folwark pod nazwą Johannathal. Natomiast na przełomie XIX i XX w. wykazuje się w Grodzicznie posiadłości rycerskie i włościańskie. Pierwsze posiadały 36 budynków i 17 domów mieszkalnych a drugie 54 budynków i 31 domów mieszkalnych. Łącznie mieszkańców było 546 a w tym 76 ewangelików i 470 katolików. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.

Gospodarka

Na terenie miejscowości działają firmy z branży samochodowej, elektronicznej, ślusarskiej, transportowej, usługowo - handlowej, hydraulicznej oraz istnieje Ośrodek Szkolenia Kierowców.

Kultura

W Grodzicznie funkcjonuje Gminna Biblioteka Publiczna,Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Dom Pomocy Społecznej, Orkiestra Dęta, Gospodyń Wiejskich oraz Urząd Gminy. Już w XVII w. funkcjonowała we wsi szkoła. Na początku XX w. pojawiła się Szkoła Powszechna w Grodzicznie.

Religia

W miejscowych kościele znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie |pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła.

Ludzie związani z miejscowością:

• Józef Mania (1819-1896) – duchowny katolicki, w latach 1850–1892 proboszcz miejscowej parafii
• Józef Ruchniewicz (1862-1918) – duchowny katolicki, w latach 1892-1918 proboszcz miejscowej parafii
• Jan Jankowski (1873-1965) – duchowny katolicki, w latach 1918-1962 proboszcz miejscowej parafii
• Paweł Ossowski (1919-1998) – duchowny katolicki, w latach 1962-1987 proboszcz miejscowej parafii
• Henryk Piotrowski (1937-2011) – duchowny katolicki, w latach 1987-2011 proboszcz miejscowej parafii

Ze wsią związane są także dwa rody: Bystramów oraz Grotthausenów. Wójtem gminy od 2010 r. jest Kazimierz Konicz.

Zabytki:

Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy kościół pw. św. Piotra i Pawła; zespół pałacowo–parkowy; pomnik pomordowanych podczas II wojny światowej.

Kościół pw. Św. Piotra i Pawła, źródło: http://www.nowemiasto.com.pl/grodziczno2.htm, 12.09.2013.

Bibliografia:

Korecki Andrzej, Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, Warszawa 1881, 927 ss.

http://www.grodziczno.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=12&menu=24&strona=1, 12.09.2013.

Zobacz też

www.grodziczno.pl

www.nowemiasto.com.pl