Giże (gmina Olecko)

Giże
Giże. Zespół dworski Wirtualny Przewodnik po Krainie EGO [08.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Olecko
Liczba ludności (2010)	214
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Giże
Położenie na mapie Polski Giże
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Giże (niem. Giesen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 214 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bożena Puto.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, na północ od jezior: Dworackiego, Dudeckiego i Zajdy, 11 km na południowy zachód od Olecka, przy szosie do Świętajna. W pobliżu wsi przepływa strumień Ostrówka, dopływ Jeziora Dudeckiego.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1553 roku starosta Krzysztof Glaubitz sprzedał braciom, niejakim Wojtkowi i Stanisławowi z Giż w powiecie ełckim, cztery łany sołeckie za 180 grzywien. W zamian bracia zobowiązali się do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na prawie chełmińskim. Osiedleńcy mieli korzystać z 10 lat wolnizny. Giże należały do parafii ewangelickiej w Olecku.

Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1737–1740). W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a w ośmiu klasach uczęszczało tu 71 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie w sierpniu 1945 roku jako jedną z pierwszych wiejskich szkół w powiecie oleckim.

W latach powojennych na bazie folwarku utworzono we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 555 osób

• 1933 r. – 587 osób

• 1939 r. – 524 osoby

Zabytki

• zespół folwarczny z przełomu XIX i XX wieku: dwór, magazyn, kuźnia (obecnie nieużytkowana) i stajnia–chlewnia (obecnie budynek inwentarski)
• przykłady budownictwa murowanego z drugiej połowy XIX wieku (nr 18) i z początku XX wieku (domy nr 14, 16, 17)
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy skrzyżowaniu
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, w południowej części wsi
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na zachód od wsi
• most drogowy nad linią wąskotorową Olecko - Świętajno z 1911 roku, żelbetowy

Bibliografia

1. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Strona Urzędu Miasta Olecko [12.11.2013]
4. Bank danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
5. Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
   1. Gminna ewidencja zabytków gminy Świętajno, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
6. Wirtualny Przewodnik po Krainie EGO [08.07.2014]