Krzywe (gmina Mrągowo)

Krzywe
Cmentarz ewangelicki Informacja Turystyczna Mrągowa [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mrągowo
Sołectwo	Krzywe
Liczba ludności (2010)	193
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Krzywe
Położenie na mapie Polski Krzywe
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Krzywe (Kromienica, niem. Krummendor, Kromenitze) – wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 193 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Władysław Mazur

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).

Dzieje miejscowości

W 1437 r. mieszkańcy Krzywych świadczyli 6 służb. Wówczas wieś nazywała się Kromienica. Przez następne 100 lat w źródłach nie wymieniano miejscowości. Prawdopodobnie została zniszczona w wojnie trzynastoletniej. Pierwsza nazwa miejscowości pochodzi od pruskiego „krumo” lub litewskiego „krumai” – krzaki. Obecna nazwa pochodzi od Jeziora Krzywe nad, którym leży wieś. W 1549 r. starosta sześcieński Jerzy von Rechenberg wystawił przywilej na założenie nowej wsi na 60 włókach. 6 włók sołeckich ofiarowano Mikołajowi i Pedynskiemu. Sołtysi otrzymali prawo założenia karczmy. Wieś od 1565 r. należała do rodu von der Groeben. Jej właścicielem był także Otto von der Groeben. W 1698 r. we wsi byli sami Polacy. W XVII i XVIII w. wieś została dotknięta różnymi klęskami, co spowodowało, że 45 łanów należało obsadzić na nowo. W 1785 r. było tu 31 dymów, w 1815 r. – 32, w 1838 r. – 25 . W 1815 r. mieszkało tu 220 osób, w 1838 r. - 282, w 1939 r. – 348. Zabudowa wsi przyjęła kształt rozwlekłej ulicówki. Pierwsza szkoła powstała tutaj w latach 1737 – 1740. W 1818 r. nauczał w niej w języku polskim Krystian Liba. Krzywe należało do parafii w Mrągowie.

Gospodarka

We wsi działają gospodarstwa agroturystyczne.

Kultura

W Krzywym wybudowano boisko z placem zabaw. Działa tu także świetlica.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej pw. Świętego Bazylego Wielkiego w Kętrzynie.

Ludzie związani z miejscowością:

Na kartach historii wsi zapisał się ród von der Groeben. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest Władysław Mazur.

Zabytki:

We wsi zachowały się dwa cmentarze ewangelickie.

Bibliografia:

Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. IV, Warszawa 1883, 960 ss.

Zobacz też

http://www.mragowotm.pl