Nerwik

Nerwik
Nerwik
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Purda
Sołectwo	Giławy
Liczba ludności (2010)	57 (łącznie Nerwik i Grabowo)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nerwik
Położenie na mapie Polski Nerwik
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nerwik (niem. Nerwigk) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 57 mieszkańców (łącznie Nerwik i Grabowo). Wieś wchodzi w skład sołectwa Giławy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Krzysztof Świdroń.

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 2 km na wschód od drogi Olsztyn-Grzegrzółki.

Dzieje miejscowości

Na początku Nerwik był zapewne pruską warownią, mającą ułatwić ludności obronę przez litewskimi najazdami. W roku 1883 stwierdzono istnienie sztucznych obwałowań obronnych, tzw. wały podłużne, które datowano na XIV wiek. Pod koniec XIV stulecia Nerwik był dobrem służebnym, pochodzącym z nadania biskupa warmińskiego Henryka Sorboma. Odbiorcą nadania z 1392 roku był Prus o imieniu Nerweken. Po wojnie trzynastoletniej majątek stanął się własnością rodziny szlacheckiej Luzjańskich, których rodowy majątek znajdował się w Łężanach. Z tej właśnie rodziny wywodził się Fabian Luzjański, od 1512 roku biskup warmiński. W 1533 Nerwik nie był już majątkiem lecz małą wsią czynszową. W 1587 roku miejscowość składała się z 34 gospodarstw. W 1688 roku na 2 łanach gospodarzył sołtys - Bartłomiej Nowak. Po trzy łanu posiadali gospodarze: Wojciech Piecuch i Adam Lis. Cztery łany leżały odłogiem.

W wykazie majątkowym, przygotowanym po zaborze Warmii przez Prusy wieś występowała pod nazwą Nerwicken. Miejscowość była wówczas wsią czynszową, w której istniał również folwark obejmujący obszar 16 łanów. W tym czasie w Nerwiku funkcjonowała szkoła, tartak i karczma.

W czasie powstania styczniowego ówczesny sołtys Walenty Barwiński ukrywał polskich powstańców, poszukiwanych przez pruską żandarmerię. W 1880 roku pruskie władze szkolne musiały zatrudnić w miejscowej szkole nauczyciela znającego język polski - dzieci z Nerwika nie mówiły w ogóle po niemiecku.

Obecnie w miejscowości znajduje się leśniczówka.

Gospodarka

Nerwik jest siedzibą leśnictwa należącego do Nadleśnictwa Wipsowo.

Przyroda

W pobliżu wsi znajdują się użytki ekologiczne "Wielosił" i "Klasztorne Łąki", są tam również stanowiska roślin chronionych, jak Grążel drobny czy Chamedafne północna.

Zabytki

• Ślady pruskich obwałowań obronnych datowanych na XIV wiek
• Dwie zabytkowe kapliczki przydrożne
• Budynek dawnej szkoły
• Kilka tradycyjnych chałup warmińskich

Bibliografia

1. Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Historia wsi na stronie gminy Purda [data dostępu: 12.11.2013]
4. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
6. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]