Pakosze

Pakosze
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina	Pieniężno
Liczba ludności (2010)	115
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pakosze
Położenie na mapie Polski Pakosze
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pakosze (niem. Packhausen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 115 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Pakosze i Brzostki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Władysław Piech.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części Wzniesień Górowskich, na wschód od rzeki Pasłęki, 7,5 km na zachód od Pieniężna i 16 km na północny zachód od Ornety.

Dzieje miejscowości

Wieś po raz pierwszy jest wzmiankowana w źródłach historycznych z 1308 roku. Trzy lata później, 1 czerwca, otrzymała przywilej lokacyjny. Henryk Roth, zasadźca wsi, miał zadanie założyć wieś czynszową na 50 łanach położonych na pruskim polu osadniczym zwanym Puchusen. W zamian otrzymał on dziesięć łanów ziemi oraz prawo do założenia karczmy oraz młyna. Osadnikom przyznano zaledwie jednoroczną wolniznę, co wskazuje na dobre warunki terenowe lub częściowe zasiedlenie wsi już w momencie wystawienia przywileju. Wieś nieznacznie ucierpiała podczas ostatniej wojny polsko-krzyżackiej - jedynie 13 spośród 40 łanów leżało wówczas odłogiem. W połowie XVII wieku Pakosze w dalszym ciągu obejmowało 50 łanów, na których gospodarowało 11 chłopów i dwóch sołtysów. W 1783 roku była to wieś królewska.

Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 46 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a zaledwie dziewięciu w handlu i komunikacji.

Liczba mieszkańców i gospodarstw

1783 - 26 gospodarstw rolnych

1820 - 196 osób, 24 gospodarstwa rolne

1857 - 288 osób

1905 - 380 osób

1933 - 309 osób

1939 - 318 osób, 68 gospodarstw domowych

Edukacja

• Szkoła Podstawowa w Pakoszach

Kultura

W miejscowej szkole prowadzone były Warsztaty Artystyczne „Talent i Pasja”.

Zabytki

• Częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny

Bibliografia

1. Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Gminna ewidencja zabytków w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Pieniężno, załącznik nr 1 [data dostępu: 12.11.2013]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
6. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]