Wawrowice
| Wawrowice | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Kurzętnik |
| Sołectwo | Wawrowice |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wawrowice | |
| Położenie na mapie Polski  Wawrowice | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wawrowice (1706 r. Wawronice, Wawer, Wauwer, niem. Wawerwitz) - wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Kurzętnik. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś znajduje się nad brzegiem Jeziora Skarlińskiego. Przez Wawrowice przepływa rzeczka Skarlanka. Miejscowość leży na terenie gminy, która obejmuje swoim zasięgiem wschodni kraniec Pojezierza Brodnickiego. W obszar gminy wchodzi 17% lasów i 71 % użytków rolnych. Ponadto miejscowość znajduje się na obszarze powiatu nowomiejskiego, który rozciąga się na pograniczu Pojezierza Chełmińskiego, Pojezierza Iławskiego, Garbu Lubawskiego i Pojezierza Dobrzyńskiego, w południowo – zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowana została w XIV w. na prawie chełmińskim. W I poł. XV w. obejmowała swoim zasięgiem 52 włóki. Miejscowość ucierpiała w wyniku wojny polsko – krzyżackiej w 1414 r. W poł. XVI w. Wawrowice należały do starostwa bratiańskiego. W I poł. XVII w. starosta Bratiański – Paweł Działyński wybudował we wsi browar a podległym chłopom zakazał sprzedaży jęczmienia do Nowego Miasta Lubawskiego. XVII w. majątek w Wawrowicach podlegał wójtowi w Bratianie. Już na początku XVIII w. większość ziem z tego terenu należała do państwa - obejmował 295 ha. Grunty wiejskie zaś stanowiły 40 włók, z których płacono czynsz w wysokości pół korca żyta i pół korca owsa od każdej włóki. Wiadomo również, że w tym okresie istniała tutaj parafia i poczta. Pod koniec XIX w. większość mieszkańców była katolikami. Ogólna liczba mieszkańców wynosiła: 123 osoby w tym 99 katolików i 24 ewangelików. W 1885 r. wieś obejmowała 295 ha z 21 dymami i 7 domami. We wsi natomiast hodowano bydło rasy wschodni-fryzyjskiej. Po 1920 r. Wawrowice znalazły się w granicach Polski. W poł. XX w. majątek ziemski został zlikwidowany a obszar wsi włączono do gminy wiejskiej. W tym samym roku w miejscowości założono Kółko Rolnicze i funkcjonowała czteroklasowa szkoła. Jak w większości obszarów gminy Kurzętnik również i tu wysiedlono ludność do obozu w Potulicach. W Wawrowicach ukryto żydówki, które w 1945 r. uciekły podczas rozstrzeliwania w pobliskich lasach. W latach 1955-1960 we wsi funkcjonował punkt felczerski. Pod koniec XX w. sołectwo obejmowało 632, 35 ha z 52 gospodarstwami i 323 mieszkańcami. Obecnie wieś należy do parafii pw. św. Bartłomieja w Skarlinie a najbliższa szkoła podstawowa oraz gimnazjum znajdują się w Marzęcicach.
Kultura
We wsi działa Stowarzyszenie Moja Wieś Wawrowice i świetlica. Organizowane są tutaj festyny, pikniki i jarmarki.
Ludzie związani z miejscowością:
Z miejscowością związane są następujące osoby: Franciszek Klonowski - weteran powstania styczniowego (1863); Augustyn Wyczyński - członek Sejmiku Powiatowego (przed 1939 r.); Renata Rochnowska – posłanka na IV i V kadencję. Gospodarze Wawrowic w trakcie okupacji zostali uwięzieni w obozie w Potulicach. Wśród nich byli: Piotrowscy i Kołakowscy. Obecnie (2013 r.) we wsi sołtysem jest Benedykt Rochnowski.
Bibliografia:
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 1995, 171 ss.
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 2008, 287 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowski, Filipa Sulimierski, Władysława Walewskiego t. XIII, Warszawa 1892, 960 ss.
Zobacz też
