Andrzej Stanisław von Hatten

Andrzej Stanisław von Hatten
Andrzej Stanisław von Hatten, źródło:Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
Data i miejsce urodzenia	1763 r. Lemity
Data i miejsce śmierci	3 stycznia 1841 r. Pole-obowiązkowe
Przyczyna śmierci	zabójstwo
Miejsce spoczynku	Katedra we Fromborku
Zawód	biskup warmiński

Andrzej Stanisław von Hatten (ur.1763 r. w Lemitach k. Ornety, zm. 3 stycznia 1841 r.) – biskup warmiński w latach 1838 - 1841.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Studiował teologię w Warszawie u księży misjonarzy a następnie w gimnazjum w Braniewie. W 1781 r. otrzymał w Braniewie niższe święcenia kapłańskie . Od 1783 r. był w Collegium Germincum w Rzymie. Tam też otrzymał tytuł doktora teologii i filozofii. W 1785 r. został diakonem . W 1786 r. otrzymał w bazylice laterańskiej święcenia kapłańskie.

Praca

Powrócił na Warmię gdzie przez 6 lat pracował w kancelarii biskupa Ignacego Krasickiego. W 1790 r. Hatten został koadiutorem kanonika Tomasza Szczepańskiego. W 1792 r. powołano go na dziekana w Pieniężnie. W 1799 r. został kanonikiem warmińskim. W 1800 r. mianowano go na biskupa pomocniczego ze stolicą tytularną w Dianie. W 1801 r. otrzymał sakrę biskupią w katedrze oliwskiej z rąk księcia biskupa Karola von Hohenzollerna. 26 kwietnia 1837 wybrany został przez kapitułę na biskupa warmińskiego. Opublikował wiele listów pasterskich.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Znał języki: niemiecki, polski, włoski, francuski i łaciński. Sympatyzował z Polakami - wprowadził nauczanie języka polskiego w Liceum Hosianum w Braniewie. W walce rządu pruskiego o małżeństwa mieszane zajął stanowisko zdecydowanie kościelne. Hatten udaremnił przeniesienie Liceum Hosianum w Braniewie do królewieckiej Albertyny. Biskup stworzył w 1839 r. specjalny formularz do wizytacji, który złożony był z 200 pytań podzielonych na trzy działy. Był zawsze pogodny i hojny dla ubogich studentów.

Ciekawostki

Pochodził z rodu Hattenów wywodzących się z Nadreni . Jan Hatten przybył na Warmię w XVI w. raz z bratem kardynała Stanisława Hozjusza. Jan poślubił wdowę po bracie Stanisława Hozjusza. Stał się też właścicielem Lemit i Wojciechowa. Pozycja Hattenów (Hattyńskich lub Attyńskich) umocniła się w XVII i XVIII w. Tworzyli zamożną i wpływową rodzinę warmińską. Był synem Gottfryda i Marii z Gąsiorowskich. Dziadek biskupa był burgrabią Braniewa i wójtem Warmii. Ojciec był polskim majorem z honorowym tytułem łowczego krajowego. Matka biskupa pochodziła ze starego rodu warmińskiego Helden – Gąsiorowskich. Jako młody duchowny miał okazję wygłosić kazanie po łacinie w obecności Piusa VI. Papieżowi się tak spodobało, że kazał je dla siebie wydrukować. Hatten przyjaźnił się ponadto z Franciszkiem Jerzmanowskim – synem burgrabiego łęczyckiego i posła na sejm czteroletni. Biskup przed śmiercią otrzymał Order Czerwonego Orła.

3 stycznia 1841 został zamordowany przez szaleńca. Zabójcą okazał się mieszkaniec Fromborka – czeladnik krawiecki Rudolf Kühnapfel, którego skazano na publiczne łamanie kołem. Biskup został pochowany w katedrze fromborskiej w kaplicy Szembeka. W księdze metrykalnej parafii Wapnik w rubryce chrztu dopisano datę jego śmierci.

Bibliografia

Obłąk Jan, Kopiczko Andrzej,Historia Diecezji i Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 2010, 261 ss.

Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.