Mazury (gmina Świętajno)

Mazury
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2010)	128
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Mazury
Położenie na mapie Polski Mazury
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Mazury (niem. Masuhren, od 1938 r. Masuren) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 128 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Stefania Borowska.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, na wschód od jeziora Łaźno, 17 km na północny zachód od Olecka i 10 km na północ od Świętajna.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1566 roku starosta Wawrzyniec von Halle sprzedał trzy łanu boru na sołectwo Pawłowi Chełchowi oraz braciom Mojżeszowi, Stańkowi i Bartoszowi, synom Mazura z Płociczna (po 60 grzywien). Ze swej strony sołtysi zobowiązali się do założenia wsi czynszowej na 27 łanach na prawie magdeburskim; osadnicy otrzymali dziesięcioletnią wolniznę. Nazwa wsi wywodzi się od zasadźców. Mazury należały do parafii ewangelickiej w Cichach.

Szkołę we wsi założono w 1843 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 63 uczniów.

W latach 1954-1972 Mazury były siedzibą gromady. W pierwszej połowie lat 50. założono we wsi spółdzielnię produkcyjną, a w 1957 roku kółko rolnicze, przy którym od końca lat 60. działała Międzykółkowa Baza Maszynowa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 412 osób

• 1933 r. – 412 osób

• 1939 r. – 398 osób

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Cichach. Nabożeństwa odbywają się w tutejszej kaplicy filialnej.

Szkolnictwo

• szkoła podstawowa

Zabytki

• budynek szkoły z początku XX wieku, przebudowany w okresie międzywojennym, murowany
• domy murowane z początku XX wieku (nr 7, 11, 25 i 26) oraz chałupa drewniana (nr 23) z tego samego okresu
• zespół dawnej karczmy z przełomu XIX i XX wieku: karczma, budynek gospodarczy oraz stajnia z wozownią, murowane; obecnie własność prywatna (dom nr 12)
• park dworski z XIX wieku
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy drodze do Szwałku
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
5. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
6. Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]