Sady

Stare Sady
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mikołajki
Sołectwo	Sady
Liczba ludności (2010)	194
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Stare Sady
Położenie na mapie Polski Stare Sady
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Stare Sady (niem. Schaden) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 194 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Andrzej Drabiński.

Położenie

Miejscowość położona jest nad jeziorem Tałty, w odległości ok. 5 km od Mikołajek.

Dzieje miejscowości

Rudolf von Diepoltskirchen – komtur ryński – nadał w 1499 r. Maciejowi Pomianowi 40 włók na prawie chełmińskim w celu lokacji wsi dannickiej Sady. 4 włóki przeznaczone zostały dla sołtysa. Czynszownicy otrzymali 13 lat wolnizny. Jednak po 3 latach obowiązywało ich 8 dni tłoki ręcznej od każdej włóki. Po 7 latach zobowiązani byli do płacenia dziesięciny na rzecz kościoła. Mieszkańcy wsi mogli łowić ryby na własne potrzeby z jeziora Tałty. W 1539 r. we wsi była tylko polska ludność.

Przed 1740 r. istniała w Sadach szkoła, w której w 1818 r. po polsku uczył Plewa. W 1860 r. do wsi przyłączoną osadę młyńską Dosie, która powstała w 1733 r. W XX w. były we wsi dwa gospodarstwa dworskie. Pierwsze było własnościA Konrada Gorącego, obejmowało 19 włók, drugie rozciągało się na 23 włókach. Sady należały do parafii w Mikołajkach. W latach 70. XX w. do sołectwa należały następujące miejscowości: Cimowo, Dybowo i Nowe Sady.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

• 1785 r. – 8 gospodarstw

• 1815 r. – 32 gospodarstwa, 161 osób

• 1838 r. – 34 gospodarstwa, 264 osoby

• 1939 r. – 268 osób

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Mikołajkach.

Zabytki

We wsi ostał się cmentarz ewangelicki z XIX w.

Bibliografia

1. Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. X, Warszawa 1889.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [10.11.2014]