Wronki (gmina Świętajno)
| Wronki | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Świętajno |
| Liczba ludności (2010) | 190 (łącznie Wronki i Smolnik) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wronki | |
| Położenie na mapie Polski  Wronki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wronki (niem. Wronken, od 1938 r. Fronicken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 190 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Antoszewicz[2].
Położenie
Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, na wschód od rzeki Ełk, 18 km na zachód od Olecka i 8 km na północny zachód od Świętajna; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655. W okolicy Wronek znajduje się kilka niewielkich jeziorek (od 1 do 2 hektarów) oraz dwa większe: Jezioro Płaskie (na południe od wsi) i Jezioro Wroneckie (na zachód od wsi).
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych, choć dokładna data jej założenia nie jest znana. Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach przy okazji opisywania granic Rogojn w 1564 roku, a trzy lata później granic Zalesia. W 1574 roku sołtys Wronek skarżył się na pobieranie czynszu z pustych łanów, występowały tu więc problemy z zasiedleniem. Na początku XVII wieku wieś obejmowała obszar 20 łanów, z czego dwa były sołeckie. Na przełomie XVIII i XIX wieku była to wieś królewska. Wronki należały do parafii ewangelickiej w Świętajnie. W pierwszej połowie XX wieku przez wieś przebiegała linia kolejowa Olecko - Kruklanki, zniszczona pod koniec II wojny światowej.
Szkołę we wsi założono w 1875 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel i jedna nauczycielka, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 69 uczniów.
W 1957 roku we Wronkach założono pierwsze w powiecie kółko rolnicze.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. - 135 osób
- 1933 r. - 342 osoby
- 1939 r. - 457 osób
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodowy rodziny Mittelsteinerów
- założenie mieszkalne z początku XX wieku: willa murowana, park z żelbetową altaną
- dom drewniany z przełomu XIX i XX wieku (nr 22) oraz domy murowane z tego samego okresu oraz z początku XX wieku (nr 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 31/33, 34)
- zespół leśniczówki z okresu międzywojennego: leśniczówka i budynek gospodarczy, murowane
- zespół dworca kolejowego z 1908 roku: dom mieszkalny i budynek gospodarczy, murowane
- most kolejowy na linii Olecko - Kruklanki, 1908, nad drogą kołową, kamienno–stalowy
- pozostałości mostu kolejowego nad rzeką Ełk z 1908 roku, kamienny
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
- Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
- Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
