Żydy

Żydy
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Kowale Oleckie
Sołectwo	Sokółki
Liczba ludności (2010)	160
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Żydy
Położenie na mapie Polski Żydy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Żydy (niem. Sydden) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Kowale Oleckie, w sołectwie Sokółki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. W 2010 roku liczyła 160 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Sokółki, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Józef Dźwilewski.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Mazurach Garbatych (Wzgórza Szeskie), 17 km na północny zachód od Olecka i 8 km na południowy zachód od Kowali Oleckich.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1563 roku książę Albrecht Hohenzollern nadał Henrykowi von Krösten na prawie lennym 60 łanów na południe od Wężewa. Henryk został zobowiązany do wystawienia jednej służby zbrojnej, ale otrzymał aż 15 lat wolnizny. Na owych 60 łanach Henryk założył wieś czynszową, która miała wówczas dwóch sołtysów i którą już w tym okresie zwano Sieden lub Schieden. W 1612 roku książę Jan Hohenzollern nadał te dobra Reinhardtowi von Halle, natomiast w następnym stuleciu wieś tę posiadali lub dzierżawili Ciesielscy, polska rodzina szlachecka. Również na początku XIX wieku była to wieś szlachecka. Żydy należały do parafii ewangelickiej w Szarejkach.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. - 30 osób

• 1988 r. - 125 osób (łącznie z Mściszewem)

Zabytki

• zespół dworsko–parkowy z przełomu XIX i XX wieku: murowany dwór i dwie murowane obory; obecnie własność prywatna

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Strona Urzędu Gminy Kowale Oleckie [12.11.2013]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
6. Vervaltugsgeschichte [12.11.2013]