Wronki (gmina Świętajno)

Wronki
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2010)	190 (łącznie Wronki i Smolnik)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wronki
Położenie na mapie Polski Wronki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wronki (niem. Wronken, od 1938 r. Fronicken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 190 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Antoszewicz.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, na wschód od rzeki Ełk, 18 km na zachód od Olecka i 8 km na północny zachód od Świętajna; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655. W okolicy Wronek znajduje się kilka niewielkich jeziorek (od 1 do 2 hektarów) oraz dwa większe: Jezioro Płaskie (na południe od wsi) i Jezioro Wroneckie (na zachód od wsi).

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych, choć dokładna data jej założenia nie jest znana. Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach przy okazji opisywania granic Rogojn w 1564 roku, a trzy lata później granic Zalesia. W 1574 roku sołtys Wronek skarżył się na pobieranie czynszu z pustych łanów, występowały tu więc problemy z zasiedleniem. Na początku XVII wieku wieś obejmowała obszar 20 łanów, z czego dwa były sołeckie. Na przełomie XVIII i XIX wieku była to wieś królewska. Wronki należały do parafii ewangelickiej w Świętajnie. W pierwszej połowie XX wieku przez wieś przebiegała linia kolejowa Olecko - Kruklanki, zniszczona pod koniec II wojny światowej.

Szkołę we wsi założono w 1875 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel i jedna nauczycielka, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 69 uczniów.

W 1957 roku we Wronkach założono pierwsze w powiecie kółko rolnicze.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. - 135 osób

• 1933 r. - 342 osoby

• 1939 r. - 457 osób

Zabytki

• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodowy rodziny Mittelsteinerów
• założenie mieszkalne z początku XX wieku: willa murowana, park z żelbetową altaną
• dom drewniany z przełomu XIX i XX wieku (nr 22) oraz domy murowane z tego samego okresu oraz z początku XX wieku (nr 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 31/33, 34)
• zespół leśniczówki z okresu międzywojennego: leśniczówka i budynek gospodarczy, murowane
• zespół dworca kolejowego z 1908 roku: dom mieszkalny i budynek gospodarczy, murowane
• most kolejowy na linii Olecko - Kruklanki, 1908, nad drogą kołową, kamienno–stalowy
• pozostałości mostu kolejowego nad rzeką Ełk z 1908 roku, kamienny

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]