Polsko-Katolickie Towarzystwo Ludowe "Zgoda" pw. św. Kazimierza w Olsztynie

Polsko-Katolickie Towarzystwo Ludowe "Zgoda" pw. św. Kazimierza w Olsztynie
Rodzaj organizacji	Towarzystwo społeczno-kulturalne
Profil działalności	integracja ludności polskiej, pielęgnowania postaw obywatelskich, działalność kulturalna
Rok założenia	1891

Polsko-Katolickie Towarzystwo Ludowe "Zgoda" pw. św. Kazimierza w Olsztynie - było owocem ożywienia narodowego, które nastąpiło na obszarze połudnowej Warmii w drugiej połowie XIX wieku.

Historia

Geneza powstania Towarzystwa wiąże się z wiecem (1885) w sprawie przywrócenia języka polskiego w podolsztyńskich szkołach oraz wydaniem Gazety Olsztyńskiej w 1886 roku. Zebranie założycielskie odbyło się 1 marca 1891 roku w Olsztynie.

W sposób aktywni działacze Towarzystwa włączyli się w działania zmierzające do przywrócenia języka polskiego w szkołach ludowych. W 1894 roku delegacja Towarzystwa (Seweryn Pieniężny senior, kupiec Żbikowski i mistrz brukarski Mrzyk) spotkali się z ówczesnym biskupem warmińskim Andrzejem Thielem, który poparł starania działaczy. Mimo takiego obrotu sprawy w 1899 roku Towarzystwo przestało działać w Butrynach,co było bezpośrednio związane ze śmiercią Jana Stankiewicza. Dwa lata później ten sam los spotkał koło w Gietrzwałdzie. W 1911 roku odbyło się ostatnie zebranie Towarzystwa, które przestało istnieć. Jednak w 1913 roku Andrzej Samulowski kontynuował wygłaszanie pogadanek, podjął się również organizacji przedstawień teatralnych.

Cele i zadania organizacji

Powstanie organizacji stanowiło kolejny ważny element integracji ludności wokół polskiego życia społeczno-kulturalnego. Towarzystwo miało skupić się w swej działalności na propagowaniu religijności, pielęgnowaniu postaw obywatelskich, dbałości o rozwój intelektualny i duchowy. Towarzystwo otwarcie odcinało się od założeń socjaldemokracji.

Działalność

Zebrania dla wszystkich przedstawicieli polskiej ludności organizowane były w co drugą niedzielę. W czasie spotkań prowadzono pogadanki o tematyce religijnej, oraz odczyty okazjonalne, w związku z rocznicami religijnymi i narodowymi (powstanie kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe). Omawiano specyfikę polskich publikacji wydawanych aktualnie, nie unikano również dyskusji dotyczących kwestii społeczno-politycznych. Skupiano się głównie na problematyce kampanii wyborczych do niemieckiego parlamentu oraz niebezpieczeństwach związanych z ideologią socjalistyczną. Oddzielne miejsce poświęcono na pogadanki związane z zagrożeniami, które niosło ze sobą palenie tytoniu oraz nadmierny pociąg do alkoholu. Jednak największą popularność zyskały amatorskie przedstawienia teatralne, organizowane przez działaczy i uczestników spotkań.

Osoby związane z organizacją

Inicjatorami powołania Polsko-Katolickiego Towarzystwa Ludowego byli: Jan Liszewski, Seweryn Pieniężny senior oraz Eugeniusz Buchholz - wydawca "Nowin Warmińskich". Prezesem pierwszego zarządu został wybrany Kazimierz Szymański, którego po jakimś czasie zastąpił Seweryn Pieniężny senior.

Bibliografia

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
2. Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
3. Jasiński Janusz, Świadomość narodowa na Warmii w XIX wieku, Olsztyn 1983.
4. Wakar Andrzej,Przebudzenie narodowe 1886-1893, Olsztyn 1982.