Kamieniec
| Kamieniec | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Susz |
| Liczba ludności (2010) | 640[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kamieniec | |
| Położenie na mapie Polski  Kamieniec | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kamieniec (niem. Finckenstein) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 640 mieszkańców (łącznie z Piaskami). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bożena Jakielska[2].
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na zachód od jeziora Gaudy, 27 km na północny zachód od Iławy i 6 km na północ od Suszu.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa Zakonu Krzyżackiego. Pierwotnie nosiła nazwę Hewisdorf. W roku 1321 pojawiła się wersja Habersdorf. W okresie wpływów Zakonu Krzyżackiego miejscowość wchodziła w skład dóbr kapituły pomezańskiej. W 1532 roku Kamieniec trafił w ręce biskupa Georga von Polenza. W 1653 roku nowym właścicielem majątku został Jonasz zu Eulenberg. W 1705 roku Kamieniec, Różnowo, Michałowo, Piotrkowo, Grodziec oraz Bornice kupił marszałek polny - Albrecht Konrad Finck von Finckenstein. W 1718 roku król Fryderyk Wilhelm I zezwolił Finckensteinom na budowę pałacu w Kamieńcu. Jednocześnie zmienił nazwę wsi z Habersdorf na Finckenstein. Budowa rezydencji zakończyła się w 1720 roku. Zgodnie z królewską wolą oddzielne skrzydło pałacu zostało przeznaczone dla królewskiej pary, która zatrzymywała się w Kamieńcu w drodze do Królewca. Autorem projektu pałacu był architekt angielski John von Collas. Rezydencję otaczał okazały park krajobrazowy oraz malownicze ogrody.
Jednym z najbardziej niezwykłych i wyjątkowych gości pałacu był bez wątpienia Napoleon. Cesarz Francuzów przeniósł się do luksusowej rezydencji z - przedstawiającej się z tej perspektywy skromnie - Ostródy. Napoleon przybył do Kamieńca 1 kwietnia 1807 roku w towarzystwie Marii Walewskiej. W pałacu pozostał do końca czerwca.
Z rodem Finckensteinów skoligacona był rodzina zu Dohna von Schlobitt, w której rękach pozostawał Kamieniec aż do 1945 roku. Do 1825 roku na czele majątku stała Karolina zu Dohna, a następnie jej syn Wilhelm. Od 1831 do 1850 roku właścicielem dóbr był jego młodszy brat Fabian. Następnie do 1900 roku majątek należał do jego najstarszego syna - Rodrigo zu Dohny. Ostatnim właścicielem był Albert zu Dohna, który przebywał w Kamieńcu od 1942 do 1945 roku. Pałac został splądrowany i spalony przez czerwonoarmistów w 1945 roku; po zakończeniu wojny na bazie dawnego majątku uruchomiono państwowe gospodarstwo rolne. Na początku lat 90. pałac był własnością Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a następnie przeszedł w ręce prywatnych właścicieli.
Liczba mieszkańców (łącznie z folwarkami)
1818 - 1812 osób
1828 - 1802 osoby
1838 - 2187 osób
1849 - 469 osób (wyłącznie majątek Kamieniec)
1867 - 1602 osoby
1885 - 1597 osób
1895 - 1469 osób
1905 - 1468 osób
1933 - 1886 osób[3]
1939 - 1823 osoby
Edukacja
Zabytki
- Pałac w Kamieńcu
- Park pałacowy w pawilonem, bramami wjazdowymi
- Budynek tzw. groty
- Dawna kaplica
- Oficyna pałacowa
- Zabudowania folwarczne: stajnia cugowa, spichlerz, kuźnia
- Budynki mieszkalne robotników folwarcznych: czworak, dwa domy (nr 1 i 3)
- Kościół pw. MB Królowej Świata wraz z wyposażeniem
- Rozplanowanie i zabudowa wsi
- Cmentarz przykościelny
Bibliografia
- Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
- Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
- Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [data dostępu: 5.03.2014]
- Plan odnowy miejscowości Kamieniec [data dostępu: 5.03.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
- Mazury.pl [data dostępu: 5.03.2014]
Przypisy
- ↑ Łącznie Kamieniec i Piaski.
- ↑ http://bip.susz.sisco.info/?id=1739 [data dostępu: 5.03.2014]
- ↑ Łącznie z Olbrachtowem, Janowem, Zielenią, Fabiankami, Lubnowami Małymi, Rudnikami, Stawcem, Michałowem, Ciemnym Stawem, Gostyczynem, Doliną oraz Bronowem.
