Kamień (gmina Iława)

Kamień
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Iława
Sołectwo	Wola Kamieńska
Liczba ludności (2010)	168
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kamień
Położenie na mapie Polski Kamień
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kamień (niem. Stein) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 168 mieszkańców (łącznie Kamień Duży i Kamień Mały). Wieś wchodzi w skład sołectwa Wola Kamieńska, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Beta Grzechnik.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, nad jeziorem Łabędź, 4,5 km na północ od Iławy.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w 1335 roku na prawie chełmińskim. Odbiorcą nadania był Prus Gekelo Stein, od którego nazwiska wieś przyjęła swą nazwę. W 1645 roku Kamień otrzymał z rąk elektora Fryderyka Wilhelma I Hohenzollerna polski szlachcic Tomasz Księżopolski. W 1718 roku Kamień oraz Karłowo stały się własnością Albrechta Krzysztofa Finck von Finckensteina.

W XIX wieku rozróżniano trzy miejscowości o tej nazwie: A, B i C. Pierwsza z nich miała charakter dóbr ziemskich, obejmujących obszar 288,4 ha. Dwie pozostałe funkcjonowały jako wolne sołectwa. W 1895 roku zostały przyłączone do Woli Kamieńskiej. W 1933 roku majątek Kamień był zamieszkany przez 368 osób (łącznie z Kwirami, Wolą Kamieńską i Windykami).

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych w majątku Kamień w następujących latach wynosiła:

• 1817 – 55 osób, 7 domów
• 1831 – 94 osoby, 6 domów
• 1864 – 126 osób, 8 domów
• 1871 – 133 osoby,10 domów
• 1885 – 118 osób, 6 domów
• 1895 – 118 osób, 6 domów
• 1905 – 113 osób, 3 domy

Zabytki

• Kamień Duży: zespół dworsko-pałacowy i folwarczny z przełomu XIX i XX wieku; pierwotna kompozycja zespołu w części gospodarczej nieczytelna, na obszarze podwórza zbudowano nowe obiekty wśród zachowanej dawnej stajni i obory
• Kamień Duży: dom ogrodnika (nr 1) z czwartej ćwierci XVIII wieku; budynek murowany z cegły, otynkowany, na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy
• dwór w Kamieniu Dużym; zachowany w niewielkiej części
• park dworski z przełomu XIX i XX wieku, zaniedbany, z nieczytelnym układem ścieżek spacerowych
• cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, w centrum wsi, po zachodniej stronie szosy, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,18 ha

Zobacz też

• Kamień (gmina Ruciane-Nida)
• Kamień (gmina Korsze)

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003, Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003 gmina-ilawa.mpzp.org [05.03.2014]
bip.warmia.mazury.pl, Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]