Bolejny

Bolejny
Zapora w Bolejnach, źródło: Tomasz Sikorski, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Nidzica
Sołectwo	Bolejny
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Bolejny
Położenie na mapie Polski Bolejny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Bolejny (niem. Bolleinen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest nad Jeziorem Bolejny. Jest to linowo-szczupakowy zbiornik o mało rozwiniętej linii brzegowej, brzegach płaskich, od południa zajętych przez lasy, a z pozostałych stron przez podmokłe łąki. Miejscowość leży także na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19.000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne, tj. żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1352 r., gdy Tymo z Ostaszewa otrzymał 80 łanów w Bolejnach i Żelaźnie. Nie zanana jest dokładna data lokacji. W źródłach nie występuje także etymologia nazwy miejscowości. Wiadomo, że w 1540 r. w miejscowości było 15 chłopów, zagrodnik i karczmarz. W 1648 r. większość Bolejn należała do wojewody płockiego Jana Kazimierza Krasińskiego. W XVIII w. część wsi przeszła w ręce Finckensteinów. W XIX w. wieś należała do powiatu ostródzkiego. Liczba mieszkańców wsi w kolejnych latach przedstawiała się następująco: w 1818 r. – 64, w 1871 r. – 244, w 1895 r. – 320, w 1939 r. – 273 . Liczba domów zaś w 1818 r. stanowiła 14, w 1871 r. – 34, w 1895 r. – 48 . W tym okresie wieś obejmowała 515 ha. W 1883 r. mieszkańcy Bolejn zajmowali się hodowlą owiec, koni, bydła, świń i kur. We wsi było 40 uli. Nie zachowały się szczegółowe informacje o formie i kształcie zabudowy wsi.

Kultura

W Bolejnach co roku organizowane są obchody Nocy Świętojańskiej oraz festyny kulturalno - rozrywkowe. Działa tu także świetlica do, której dzieci uczęszczają na zajęcia dodatkowe, Ochotnicza Straż Pożarna oraz Leśnictwo Bolejny.

Ludzie związani z miejscowością

Z Bolejnami związany jest znakomity ród Fickensteinów. Obecnym (2013 r.) sołtysem wsi jest Bożena Karwowska

Zabytki:

Z historycznego układu przestrzennego pozostały jedynie zagrody z końca XIX w. i lat 30 XX w., kuźnia, fundamenty gospody oraz aleje przydrożne. Przeważają wśród nich budynki z czerwonej cegły. Ponadto nieopodal miejscowości znajdują się ruiny bunkrów z II wojny światowej i zapory z olsztyńskiego systemu obronnego, który Niemcy budowali od 1938 r.

Bunkry z okresu II wojny światowej, źródło: www.mojemazury.pl, 12.09.2013.

Bibliografia:

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. I, Warszawa 1880, 960 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmer, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

Zielińska Agnieszka, Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmer, Nidzica 2012, s. 203 - 267.

Zobacz też

www.nidzica.wm.pl
Kinlis (dyskusja) 09:18, 3 wrz 2013 (CEST)