Świdry (gmina Giżycko)

Świdry
Świdry na pocztówce z 1919 roku
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Giżycko
Liczba ludności (2010)	180
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Świdry
Położenie na mapie Polski Świdry
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Świdry (niem. Schwiddern) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 180 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Lesław Grądzki.

Świdry (gmina Giżycko)

Świdry na przedwojennej pocztówce

 

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 4,5 km na północ od Giżycka.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1544 roku niejaki Wojtek Kostka zakupił cztery łany sołeckie z zadaniem zasiedlenia wsi czynszowej na 40 łanach oraz 8 latami wolnizny. Na początku XVII wieku mieszkało tu 22 chłopów, sołtys oraz trzech karczmarzy. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku. Zmarło wówczas 123 mieszkańców. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Giżycku.

Szkołę we wsi założono w 1724 roku, a zreorganizowano ją niedługo po roku 1737. Po II wojnie światowej ponownie uruchomiono ją już 1 kwietnia 1946 roku staraniem Cecylii Grodź, która była w niej zarazem jedyną nauczycielką. Szkołę zlikwidowano w 1974 roku w związku z małą liczbą uczniów (zaledwie dziesięciu w roku szkolnym 1971/1972); dzieci skierowano do szkoły w Pozezdrzu.

W 1970 roku Świdry składały się z 36 budynków mieszkalnych. Działało tu kółko rolnicze, świetlica, punkt biblioteczny i kuźnia; nieco później otwarto sklep spożywczy. W latach 1954–1972 Świdry należały do gromady Giżycko.

Liczba mieszkańców kształtowała się następująco:

• 1857 – 441 osób
• 1933 – 345 osób
• 1939 – 340 osób
• 1970 – 219 osób, 44 gospodarstwa

Ludzie związani z miejscowością

• Erwin Blask (1910–1999) – lekkoatleta, rekordzista świata w rzucie młotem, wicemistrz olimpijski z 1936 roku; urodził się w Świdrach

Turystyka

• szlak rowerowy o długości 40 km

Przebieg trasy: Giżycko – Świdry – Pieczarki – Harsz – Pozezdrze – Spytkowo – Giżycko

Zabytki

W Świdrach znajduje się dawny cmentarz ewangelicki, obecnie bardzo zdewastowany.

We wsi znajdował się pomnik upamiętniający mieszkańców poległych podczas I wojny światowej; został zniszczony prawdopodobnie wkrótce po 1945 roku. Na początku XXI wieku kamienie z tego pomnika zebrano i usypano w pobliżu miejsca, gdzie stał pierwotnie.

Zobacz też

• Świdry (gmina Biała Piska)
• Świdry (gmina Olecko)

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
rowery.olsztyn.pl [05.03.2014]