Bratuszewo
{{Wieś infobox
|nazwa = Bratuszewo |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Bratuszewa |zdjęcie = Bratuszewo.jpg |opis zdjęcia = Kapliczka w Bratuszewie, źrodło: [Janusz Laskowski, 12.09.2013. |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |województwo = warmińsko-mazurskie |powiat = nowomiejski |gmina = Kurzętnik |miejscowość podstawowa = |sołectwo = Bratuszewo |wysokość = |liczba ludności = Pole-obowiązkowe |rok = Pole-obowiązkowe |strefa numeracyjna = (+48) 56 |kod pocztowy = |tablice rejestracyjne = NNM |SIMC = |mapa wsi = |kod mapy = PL-WN |stopniN = 53 |minutN = 22 |sekundN = 0 |stopniE = 19 |minutE = 37 |sekundE = 0 |commons = |wikipodróże = |wikisłownik = |www =
}} Bratuszewo – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Kurzętnik. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość leży na terenie gminy Kurzętnik, która obejmuje swoim zasięgiem wschodni kraniec Pojezierza Brodnickiego. W obszar gminy wchodzi 17% lasów i 71 % użytków rolnych. Ponadto miejscowość znajduje się na obszarze powiatu nowomiejskiego, który rozciąga się na pograniczu Pojezierza Chełmińskiego, Pojezierza Iławskiego,Garbu Lubawskiego i Pojezierza Dobrzyńskiego, w południowo–zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego.
Dzieje miejscowości
Bratuszewo należało do dóbr biskupa chełmińskiego. W 1523 r. zostało przekazane przez biskupa Konopackiego kapitule chełmińskiej. Nazwa wsi wywodzi się od Bratysza lub Bratosza. W I poł. XVII w. wieś położona była na 40 włókach, w tym 2 włóki należały do sołtysa, 2 były najemne, a pozostałe czynszowe – tzn. szarwarkowe. W tym okresie gburami byli tu: Domagała, Przybeł, Dyka, Kankowski, Iwankowski, Sęk, Szwinka, Pysz, Czerwonka, Kowal, Kuchnik, Lach, Sczepan, Kolodziey, Szpernal, Dudek, Słomka.
W końcu XIX w. Bratuszewo było wsią włościańską w gminy Brzozie Niemieckie. Większość mieszkańców wsi stanowili katolicy. W II poł XIX w. teren wsi zajmował 6757 mórg z 92 domami. Mieszkańców było 637, w tym 634 katolików. W XIX w. powstała we wsi szkoła, która po II wojnie światowej była trzyklasowa. Ukrywał się tu, w okresie okupacji, Józef Baczewski (działacz spółdzielczy, brat byłego posła na sejm pruski - Jana Baczewskiego). W 1920 r. we wsi był tylko jeden gospodarz - Niemiec na 40 ha. W okresie II wojny światowej przesiedlono najbogatszych gospodarzy do Potulic. W latach 1945-1954 miejscowość była siedzibą gromady, natomiast od roku 1961 - sołectwa. W 1970 r. wieś liczyła 243 mieszkańców, w tym 128 mieszkańców, zatrudnionych w rolnictwie. W tym okresie na terenie miejscowości było 57 gospodarstw rolnych. W 2008 r. obszar sołectwa wynosił 564, 2 ha z 29 gospodarstwami i 200 mieszkańcami.
Gospodarka
W latach 1945-1956 w Bratuszewie funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna.
Kultura
Obecnie we wsi działa Ochotnicza Staż Pożarna.
Ludzie związani z miejscowością
Na kartach historii wsi zapisał się Józef Baczewski (działacz spółdzielczy, brat byłego posła na sejm pruski - Jana Baczewskiego). Ponadto nauczycielami we wsi byli: Józef Liszewski, a po II wojnie światowej - Jan Klonowski. Sołtysami w XX w. we wsi byli: Franciszek Korzoziemski, Władysław Waruszewski, Bronisław Bedrowski, Kazimierz Ostaszewski, Józef Szczepański. Obecnie (2013 r.) sołtysem Bratuszewa jest Jan Goszka.
Zabytki
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: kapliczka przydrożna i chałupy z połowy XIX w.
Bibliografia
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 1995, 171 ss.
Grabowski Stanisław,Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 2008, 287 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. I, Warszawa 1880, 960 ss.
