Józef Ambroży Geritz

Józef Ambroży Geritz
Józef Ambroży Geritz, źródło:Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
Data i miejsce urodzenia	3 kwiecień 1783 Jeziorany
Data i miejsce śmierci	16 sierpień 1867
Miejsce spoczynku	katedra formborska - kaplica Szembeka
Zawód	biskup warmiński

Józef Ambroży Geritz (3 kwietnia 1783 r. w Jezioranach, zm. 16 sierpnia 1867 r.) – duchowny katolicki, biskup warmiński w latach 1842-1867.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Józef Ambroży Geritz początkowe nauki pobierał w szkółce parafialnej. W 1794 r. uczęszczał do gimnazjum reszelskiego. W 1800 r. rozpoczął studia w Braniewie. W 1802 r. otrzymał z rąk Andrzeja Stanisława Hattena niższe święcenia kapłańskie. Kontynuował studia w Warszawie przy zakonie pijarów. W 1843 r. uzyskał doktorat z teologii na uniwersytecie w Münster.

Praca

Geritz był nauczycielem w gimnazjum reszelskim. W 1806 r. otrzymał wyższe święcenia kapłańskie. W 1812 r. Józef został sekretarzem kapituły warmińskiej. W 1823 r. mianowano go kanonikiem i kustoszem kapituły warmińskiej. W 1835 r. został dziekanem, a w 1840 r. biskupem tytularnym Abdery i biskupem pomocniczym warmińskim.
Sakrę biskupią przyjął w Królewcu w obecności króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Po śmierci biskupa Andrzeja Stanisława von Hattena, 21 czerwca 1841 r. został wybrany na biskupa warmińskiego.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Biskup otoczył opieką duszpasterską katolików w diasporze mazurskiej i kłajpedzkiej. W diasporach budował kościoły i erygował parafie. Zwracał się do władz państwowych o zakaz publikowania artykułów atakujących Kościół katolicki. Geritz znał język polski. W 1844 r. rozdał w polskich parafiach 289 egzemplarzy polskiego katechizmu. Zaangażował się w prowadzenie polskich śpiewników i modlitewników. Nie pozwolił na usunięcie polskich duchownych i błogosławionych z rubryceli.
Za jego czasów rozwinęła się działalność bractw i stowarzyszeń religijnych: Bractwa Rotarowego, Koła Związku Boromeusza, Związku św. Elżbiety, Związku św. Wincentego a Paulo. Biskup założył Stowarzyszenie św. Wojciecha (Albertusverein), które wspierało budownictwo kościelne. Otaczał opieką chorych i potrzebujących. Ufundował dla sierot i ociemniałych zakład opiekuńczy św. Józefa w Lidzbarku Warmińskim. Nowocześnie wyposażył szpitale w Braniewie, Fromborku i Lidzbarku Warmińskim. W Jezioranach zainicjował budowę szkoły dla dziewcząt i domu dla biednych. Geritz posiadał duże uposażenie, które przeznaczał na działania społeczne.

Ciekawostki

Geritz był synem kupca Józefa i Barbary z domu Krämer. Jego dwaj jego bracia, starszy Roch i młodszy Franciszek, zostali również kapłanami i wikariuszami katedralnymi.

Bibliografia

Obłąk Jan, Kopiczko Andrzej,Historia Diecezji i Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 2010, 261 ss.

Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.