Przygiełka biała
| Przygiełka biała | |
| | |
| Rhynchospora alba | |
| (L.) Vahl. | |
 Przygiełka biała - pokrój | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | wiechlinowce |
| Rodzina | ciborowate |
| Rodzaj | przygiełka |
| Gatunek | przygiełka biała |
| Synonimy | |
| Rhynchospora luquillensis Britt. | |
Przygiełka biała (Rhynchospora alba (L.) Vahl.) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (Cyperaceae).
Spis treści
Morfologia
Bylina tworząca luźne darnie. Łodyga prosto wzniesiona, trójkanciasta do obłej, wysokości (10)15-40(60) cm. Blaszka liściowa szydlasta i rynienkowata, szerokości do 2 mm, pochwa liściowa szara. Kwiaty obupłciowe, zebrane w 2-3 kwiatowe jajowate kłosy długości 4-5 mm, skupione w główkę. Wyrastają w kątach jajowato-lancetowatych przysadek, początkowo białawych później blado brązowych do różowych. Podsadka dolnego kłoska nie dłuższa od główki. Okwiat w postaci 9-13 wstecznie ząbkowanych szczecinek. Słupek jeden o dwóch znamionach, pręcików 2 lub 3. Kwitnie w Polsce od czerwca do września. Owoc - odwrotnie jajowaty orzeszek, długości ok. 3 mm.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej. Najliczniej występuje w Europie, gdzie zwarty zasięg występowania obejmuje Półwysep Skandynawski, środkową i zachodnią Europę oraz Wyspy Brytyjskie. W Polsce występuje na terenie całego niemal kraju, najliczniej na Pomorzu, Pojezierzu Mazurskim, Roztoczu, w zachodniej Wielkopolsce, w Kotlinie Sandomierskiej, ma Wyżynie Małopolskiej, Dolnym i Górnym Śląsku. W górach znana jest tylko z pojedynczych stanowisk.
Występuje głownie na torfowiskach przejściowych i wilgotnych zagłębieniach torfowisk wysokich oraz mokrych wrzosowiskach. Tworzy fitocenozy budujące pło zarastające jeziora humotroficzne (humusowe). Są to jeziora, któreych chemizm wód zdominowany jest przez substancje humusowe – kwasy huminowe, kwasy fulwowe, huminy. Substancje te nadają wodzie barwę od żółtawej do ciemnobrązowej i (najczęściej) kwaśny odczyn.
Wartość użytkowa
Ciekawostki
Przygiełka biała Rhynchospora alba odgrywa istotną rolę w procesie zarastania jezior oligo-humotroficznych. Jej obfite występowanie oraz silnie rozwinięte systemy kłączowo-korzeniowe utrwalają pło torfowcowe.
Bibliografia
A. Namura-Ochalska: Śródleśne jeziora oligo-humotroficzne jako naturalne zbiorniki retencyjne. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej 10, 2(18), 2008: 125-139.
