Soplówka jeżowata

Soplówka jeżowata
Hericium erinaceum
(Bull.) Pers.
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby podstawkowe
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	soplówkowate
Rodzaj	soplówka
Gatunek	soplówka jeżowata
Synonimy

Soplówka jeżowata ( Hericium erinaceum (Bull.) Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny soplówkowatych (Hericiaceae), rzędu gołąbkowców (Russullales).

Owocnik

Owocnik w zarysie kulisty lub pólkolisty, nie rozgałęziony, wielkości od 8-20 cm, ale dorastający nawet do 30 cm. Przyrasta do drzewa bokiem lub bulwiastą częścią, która w starszych okazach drewnieje. Początkowo białawy, żółknący i ochrowobrązowy z wiekiem, jego powierzchnia gęsto pokryta długimi do 4 (6) cm i o grubości (przy podstawie) 1,5-2 mm, zwieszającymi się kolcami. Kolce za młodu są białawożółte, później śmietankowe, na starość mają kolor od żółtopomarańczowego do siwobrązowawego. Miąższ owocnika Mięsisty, elastyczny, sprężysty i trochę włóknisty. Ma biały kolor jest zwarty i dziurkowany. Smak słodkawy, zapach grzybowy. Jest to gatunek o charakterystycznym wyglądzie i łatwy do oznaczenia.

Rozmieszczenie i ekologia

Rośnie w lasach liściastych ze starym drzewostanem jako grzyb saprotroficzny. Owocniki wyrastają późną jesienią głównie na pniach starszych drzew w ich dolnej części, do wysokości kilku metrów, na uszkodzonych i martwych drzewach liściastych, głównie na buku zwyczajnym i dębie szypułkowym lecz także jabłoni lub orzechów włoskich.
Bardzo rzadki, znany tylko z kilku stanowisk w Polsce. Podlega ochronie prawnej. Znajduje się na „Czerwonej liście roślin i grzybów Polski”. Ma status E – wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Czechach, Szwajcarii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii, Szwecji, Słowacji.
Na Warmii i Mazurach soplówka jeżowata została odnotowana w Rezerwacie Niedźwiedzie Wielkie.

Wartość użytkowa

Gatunek jadalny, uważany za smaczny, ale tylko w fazie młodych owocników . W Polsce podlega ochronie całkowitej, poza tym jest bardzo rzadki. Grzyb uprawiany na Dalekim Wschodzie, gdzie uważany jest za przysmak i w amatorskiej uprawie w Polsce.

Ciekawostki

W Polsce występuje jeszcze soplówka bukowa (Hericium coralloides) wyrastająca na drewnie drzew liściastych i soplówka jodłowa (Hericium alpestre), wyrastająca na drewnie drzew iglastych. Od soplówki jeżowatej różnią się znacznie kształtem owocnika i kolcami.

Bibliografia

W. Wojewoda, M. Ławrynowicz: Red list of the macrofungi in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PolishAcademy of Sciences, 2006, 55-70.

Linki zewnętrzne

http://www.grzyby.pl/gatunki/Hericium_erinaceum.htm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Soplowka_jeżowata
http://obszary.natura2000.org.pl/index.php?s=obszar&id=495