Katolicka Szkoła Polska w Pluskach

Szkoła Polska w Pluskach
Nauczyciel Robert Gransicki, źródło: Głomsk [29.03.2014]
Data założenia:	13.01.1930
Poziom szkoły:	podstawowy
Adres:	Pluski

Szkoła Polska w Pluskach – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Powstała w 1930 r. i działała do 1937 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel Robert Gransicki.

Historia

Początki nauki w języku polskim Pluskach sięgają lipca 1920 r., gdyż wtedy decyzją Komisji Międzysojuszniczej powołana została polska szkoła. Uczyło się w niej 15 uczniów, jednak ich liczba rosła nawet osiągając wskaźnik 55 osób. Nauczycielem szkoły był Marian Karasiewicz. Po przegranym plebiscycie szkołę zamknięto, pozostała tylko polska biblioteka. Dopiero 13.01.1930 r. otwartą polską szkołę w Pluskach. Zajęcia lekcyjne odbywały się w wynajętej izbie u gospodarza Franciszka Weicherta. Kierownikiem szkoły został nauczyciel przybyły z Kartuz - Robert Gransicki. W 1932 r. wybudowano budynek szkolny. Przy budynku zorganizowano boisko sportowe i ogródek, zaś w samym budynku usytuowano szkołę, przedszkole oraz świetlicę. Nauczyciel oprócz ogrodnictwa, zajmował się też pszczelarstwem, założył małą elektrownię, uczył dzieci budować kajaki. Niemcy przeciwstawiali się działalności polskiej szkoły i nauczyciela. Ostatecznie zamknęli szkołę w Pluskach 26.05.1937 r. Nauczyciela Gransickiego przeniesiono do pracy w szkole polskiej w Głomsku.

Cele i zadania

Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929r.

Kadra pedagogiczna

Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły był:

• Robert Gransicki.

Osiągnięcia

Przy szkole w Pluskach 22.09.1935 r. zorganizowano pierwsze mistrzostwa Polaków z Warmii w siatkówce. Udział w nich wzięły drużyny żeńskie: z Nowej Kaletki, Olsztyna, Unieszewa oraz drużyny męskie z: Jarot, Nowej Kaletki, Olsztyna, Unieszewa i Plusk.

Uczniowie/Absolwenci

Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Pluskach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930 - 1937 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:

• 1930 - 19 osób
• 1931 - 21 osób
• 1932 - 19 osób
• 1933 - 20 osób
• 1934 - 13 osób
• 1935 - 12 osób
• 1936 - 7 osób
• 1937 - 7 osób

Absolwentami Szkoły Polskiej w Pluskach są: Franciszek Baca, Anna i Franciszek Danich, Franciszka, Marta i Jan Frank, Adalbert i Paweł Jaschinscy, Franciszek Juszczak, Maria i Paweł Kensbok, Franciszka, Konrad i Paweł Lilienthal, Marta, Urszula, Bruno i Jan Małaszewscy, Franciszek Moczyński, Adelheit i Leokadia Popławskie, Franz i Paweł Rogala, Jan i Paweł Ryszyccy, August, Jan, Marta i Paweł Wieczorkowie.

Ciekawostki

W 1939 r. budynek szkoły polskiej został przekazany przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię parafii w Orzechowie na kaplicę. Obecnie budynek szkoły polskiej stanowi jeden z zachowanych zabytków wsi Pluski.

Tablica pamiątkowa

W 2004 r. na budynku byłej szkoły polskiej w Pluskach umieszczono pamiątkową tablicę z napisem:

W tym budynku

W latach 1930-1937

Mieściła się polska szkoła

Świadectwo polskości

Ziemi Warmińskiej

Bibliografia

Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.

Pluski